Rondreis Schotland

Zie 

https://www.visitscotland.com/see-do/tours/driving-road-trips/routes/planner/north-coast-500-route

Boat trips are great way to explore the coastline and spot wildlife and there are a number of options in and around Gairloch, including Hebridean Whale Cruises. Board a boat for excellent chances to see whales, dolphins, porpoises and sharks, as well as seals, otters, puffins and perhaps even the white-tailed eagle. 

Other options in Gairloch include Sealife Glass Bottom Boat Cruises and Gairloch Marine Life Centre and Cruise, with Shearwater Cruises to the north and Torridon Sea Tours further south.

With the Kincardine Bridge and the Tay Bridge at either end, the Fife Coastal Route traces a meandering path along the glittering Firth of Forth coastline, passing places such as the Royal Burgh of Culross, the beautiful fishing towns in the East Neuk and historic St Andrews

Gretna Green is een dorp in de Schotse lieutenancy Dumfries in het raadsgebied Dumfries and Galloway in de buurt van de Engelse grens. De plaats staat historisch bekend vanwege de vele huwelijken die er worden voltrokken. In het verleden waren dat vooral huwelijken waarbij de bruid geschaakt was, al of niet tegen haar zin.

De plaats ligt aan de monding van de River Esk en was vroeger de eerste plaats die in Schotland werd aangedaan wanneer men de postkoets van Londen naar Edinburgh nam. Gretna Green heeft een treinstation dat dienstdoet voor zowel Gretna Green als Gretna. In 1915 vond vlak bij Gretna Green de treinramp bij Quintinshill, het ernstigste spoorwegongeluk uit de Britse geschiedenis, plaats waarbij 227 doden vielen. De meeste doden waren soldaten die onderweg waren naar het front in de Eerste Wereldoorlog.[1]

De "Old Blacksmith's Shop" in Gretna Green.

Gretna Green is een van de meest populaire trouwlocaties ter wereld. Er worden ruim 5000 huwelijken per jaar gesloten, wat gelijkstaat aan één op de zes in Schotland gesloten huwelijken.[2]

De geschiedenis van de "schaakhuwelijken" begon in 1753, toen in Engeland een wetsvoorstel werd aangenomen, de door Philip Yorke, de eerste Graaf van Harwicke, voorgestelde Marriage Act 1753. Deze wet stelde dat wanneer niet beide huwelijkspartners minstens 21 jaar oud waren, de ouders toestemming voor het huwelijk moesten geven. Deze wet gold niet in Schotland, daar was het voor jongens vanaf 14 en meisjes vanaf 12 jaar al toegestaan om te trouwen zonder ouderlijke toestemming. Deze leeftijden zijn sinds 1929 voor beide geslachten verhoogd naar 16 jaar, maar nog steeds is de ouderlijke toestemming niet nodig. Dat was dan ook de reden dat veel jonge Nederlandse stellen in de jaren zestigvluchtten naar Gretna Green om daar te trouwen.[3]

Voor de doorvoering van deze veranderingen vluchtten veel trouwlustigen uit Engeland weg, en de eerste Schotse plaats die men op de postkoetsroute naar Edinburgh tegenkwam was Gretna Green. De Old Blacksmith's Shop (de oude smidse, gebouwd in 1712) en Gretna Hall's Blacksmith's Shop (gebouwd in 1710) werden volgens de folklore de belangrijkste locaties voor de huwelijksmarkt. Al in 1887 opende de Old Blacksmith's Shop zijn deuren als toeristische attractie. De plaatselijke smidse en zijn aambeeld zijn sindsdien de symbolen van in Gretna Green gesloten huwelijken.

bron: wikipedia

New Lanark is een plaatsje aan de Clyde, nabij Lanark (Schotland), waar in 1784 een fabriek (mill) werd gevestigd voor het spinnen van katoen. In 2001 werd New Lanark door UNESCO op de Werelderfgoedlijst geplaatst.

New Lanark werd opgericht door de fabrikant David Dale in samenwerking met Richard Arkwright. Bij de fabriek werden woningen gebouwd voor de werknemers. Er woonden ongeveer 2500 inwoners, voornamelijk voormalige armen uit Glasgowen Edinburgh. De fabriek werd opgezet als naar voorbeeld van de Cromford Mill van Arkwright. Begin 19e eeuw kwam de fabriek in handen van Dales schoonzoon Robert Owen, die New Lanark verder uitbouwde tot een voorbeeld van utopischsocialisme. Owen vond de omstandigheden rond de gemiddelde mills onaanvaardbaar en zette veel voorzieningen op voor zijn inwoners. In 1816 was hij de eerste in Groot-Brittannië die een kleuterschool opende.

Commercieel gezien ging het goed met de fabriek. Owens partners waren echter niet tevreden met de extra kosten die de opgezette voorzieningen met zich meebrachten. Owen weigerde de situatie terug te draaien en kocht zijn partners uit.

Internationaal werd New Lanark bejubeld. Staatshoofden, koninklijken en (socialistische) hervormers bezochten Owens creatie. Vele bezoekers verbaasden zich over de wonderlijke samenstelling van een schoon en gezond milieu, tevreden werknemers en gezonde bedrijven.

De fabriek bleef in werking tot 1968.

bron: wikipedia

Visit scotland

George Square is een van de meest iconische locaties van de stad. Het is een populaire ontmoetingsplaats voor zowel de lokale bevolking als toeristen. Het plein werd in 1781 uitgebouwd en vernoemd naar koning George III. Er staan enkele standbeelden van bekende Schotten rondom het plein, en je vindt er ook verschillende indrukwekkende gebouwen.

Glasgow Cathedral werd in 1197 ingewijd. De glas-in-loodramen dateren van na de Tweede Wereldoorlog. Vergeet bij je bezoek zeker niet de Victoriaanse Necropolis die op de heuvel achter de kathedraal ligt. Hier liggen zo’n 50.000 mensen begraven. Hoewel slechts een klein deel van de graven een gedenkteken heeft, werden de gegevens van elke begravene liefdevol vastgelegd en bewaard in de Mitchell Library.

Glasgow City Halls and Old Fruitmarket is een concertgebouw en vroegere marktplaats. Het is het oudste concertgebouw van Glasgow, en verwelkomt bezoekers sinds 1841. Nu staat er voornamelijk klassieke muziek op het programma, en de BBC Scottish Symphony Orchestra heeft hier zijn thuisbasis.

https://www.reislegende.nl/isle-of-skye-bezienswaardigheden

Vanuit Sligachan rijden we richting Neist Point. Het is inmiddels einde van de dag en we hebben vernomen dat dit een mooie plek is om van de zonsondergang te genieten. Helaas is het bewolkt aan de horizon waardoor we het zonlicht missen maar dat maakt het uitzicht niet minder mooi.

Neist Point is de meest westelijke en misschien ook wel de meest gefotografeerde plek op Skye, in de regio Durinish. Vanaf Dunvegan ben je met de auto binnen een klein half uurtje op de parkeerplaats. De wegen zijn smal, kronkelig en er zitten veel gaten in de weg: misschien iets om rekening mee te houden, zeker wanneer je in het donker terug rijdt. Vanaf de parkeerplaats kun je een wandeling naar Neist Point maken van 3 kilometer naar de vuurtoren. Bij mistig weer of regenachtig weer wordt een wandeling afgeraden, doordat de paden vlak langs de kliffen liggen. Maak je de wandeling in de zomermaanden dan is de kans aanwezig dat je walvissen voorbij ziet zwemmen.

 op weg naar Portree.

Doordat we een hoop andere dingen op Skye willen zien komen we er niet aan toe Dunvegan te verkennen. We horen goede verhalen over Dunvegan Castle en dan vooral over de kasteeltuinen. Dat bewaren we voor een volgende keer :-)

Portree is met 2000 inwoners de grootste plaats van Skye. Het is tevens de plaats waar je de busverbindingen met het vaste land en de overige dorpen op het land vindt. De enige middelbare school van Skye bevindt zich in Portree, evenals de VVV en het ziekenhuis. Het is tevens behoorlijk toeristisch. Hoe meer je Portree nadert hoe meer liftende backpackers je langs de kant van de weg ziet staan. We rijden er doorheen om meteen door te rijden richting Trotternish, het meest noordelijke schiereiland.

Rijdend over de A855 vanaf Portree richting Staffin passeren we Loch Leathan, vanwaar je Old Man of Storral goed ziet liggen in de verte. Old Man of Storr is een van de rotspilaren op een steile wand: The Sanctuary. Old Man of Storr is de grootste en valt het meest op door zijn ongewone vorm. De rotspilaren zijn overblijfselen van oude aardverschuivingen en ze domineren van bijna alle kanten het landschap van Trotternish. Je kunt een mooie wandeling naar Old Man of Storr maken van 4,5 kilometer. De auto parkeer je aan het begin van de wandeling op de parkeerplaats. Hou er rekening mee dat het in het hoofdseizoen erg druk kan zijn, handig dus om vroeg aanwezig te zijn.

Verder rijdend richting Staffin komen we aan bij Mealt Waterfall en Kilt Rock. Mealt Waterfall stort hier 60 meter naar beneden in de Sound of Raasay (lees hier wat een sound is). Verderop langs de kust zie je Kilt Rock: een enorme klif die inderdaad veel weg heeft van een kilt. Een ontzettend mooi uitkijkpunt! Het is er heel rustig op het moment. Bijna windstil en een rustige zee. Hierdoor valt het meteen op dat er veel vogels langs de kliffen verblijven en van een vogelspotter horen we dat er een paar dagen eerder nestelende zeearenden zijn gespot.

Dit is ook de plek op Skye waar veel archeologische vondsten worden gedaan. Onder andere fossiele afdrukken van dinosauriërs zijn in deze regio gevonden. Een aantal decennia terug is er een grote rotspartij naar beneden gekomen waardoor er ook nu veel overblijfselen gevonden worden. Het Staffin Dinosaur Museum, waar deze vondsten te zien zijn, ligt iets verderop langs de A855.

Wat de moeite waard is, is iets voorbij Staffin de A855 afschieten richting het Staffin Bay, bij The Old Inn Staffin. Volg de smalle weg naar het strand en rij de weg helemaal door voorbij de bocht. Je komt hier bij een pier waar je de auto weer kunt keren en weer terug kunt rijden. Waarom? Omdat het gewoon een mooi stukje kust is! Op het strand zien we koeien en we besluiten er even naartoe te lopen. Deze koeien drinken zelfs zeewater zien we, dat is best raar toch? Het levert in ieder geval een paar leuke beelden op, koeien zijn altijd ontzettend nieuwsgierig.

We rijden de weg weer terug en volgen de A855, tot we een bord zien waarop Quiraing staat aangegeven. Volgens Google Maps is dit een “unnamed road”, maar het kan bijna niet missen want het is de enige weg die van Staffin naar de andere kant van Trotternish leidt, naar Uig. Op deze weg kom je langs de Quiraing parkeerplaats, waar we de auto parkeren en beginnen aan de wandeling. Helaas hebben we geen bereik met de telefoons en kan ik de linkjes van diverse wandelingen die ik had opgeslagen niet openen.

We beginnen aan de enige wandeling die op een bordje staat aangegeven en besluiten te kijken waar die ons naartoe leidt. Onderweg vragen we aan mensen of de wandeling een ronde is of heen en terug; helaas krijgen na iedere vraag terug dat het heen en terug is. Met de tijd die we nemen voor fotograferen en filmen lopen we in ongeveer 1,5 uur naar Needle Rock. We relaxen hier en lopen dezelfde route weer terug. Later, wanneer ik wel bereik heb, blijkt dat er wel een ronde gelopen kan worden… jammer. Het maakt de wandeling niet minder bijzonder. De uitzichten zijn prachtig en de Quiraing is impressive. Mooi ook om te zien dat de kleuren nu zo anders zijn dan middenin de zomer. Ook zonder planten en bomen zie je de verschillen tussen de seizoenen!

Wandelen op het vasteland van Schotland? Dan is een wandeling naar de top van Ben Nevis een aanrader. Deze wandeling start bij Glen Nevis Visitor Centre, vlakbij Fort William. Overigens kun je in het nabij gelegen Glen Coe ook prachtige wandelingen maken! 

Een andere plek waar ik graag naartoe wil op Skye is Fairy Glen. Het ligt precies op de route die we rijden vandaag dus dat komt mooi uit. Het is even zoeken wanneer we de verkeerde afslag pakken. Op de A87 moet je dus niet de eerste maar de tweede afslag pakken.

Fairy Glen is een relatief onbekende plek op Skye. Althans, het is er nog niet zo druk als bij de andere bezienswaardigheden. Wanneer je aan komt rijden zie je meteen dat je goed ziet. Pyramide-vormige heuvels sieren hier het landschap, met hier en daar ingesloten vijvers. Het is nu april en het gras is nog kort en geel, maar in de zomer schijnt het er hier uit te zien alsof het hele gebied bedekt is met een deken van “wollig” zacht, frisgroen gras.

De naam Fairy Glen is aan de plek gegeven simpelweg doordat de plek heel ongewoon is. Geen legendes over Fairys hier, zoals op een aantal andere plekken op het eiland (Dunvegan, Fairy Pools). Al kun je je bijna voorstellen dat die hier wel rondwaren wanneer ’s avonds iedereen weg is :-)

Je kunt een leuke wandeling door Fairy Glen maken van 2 kilometer. Je bent dan ongeveer een uurtje onderweg, met tussendoor natuurlijk stops om te genieten van het uitzicht. De wandeling leidt over toppen van de heuvels, langs vijvers en door de kleine dalen.

Wat op het eerste gezicht misschien een magisch gevoel geeft maar wat bij nader inzien het natuurlijke landschap aantast zijn de stenen cirkels die hier worden neergelegd door toeristen. Al diverse keren zijn de cirkels door de lokale bevolking verwijderd. Maar blijkbaar vinden reisgidsen het nog steeds leuk om bezoekers te laten geloven dat het geluk brengt wanneer je langs de banen de cirkel inloopt en in het midden geldmunten achterlaat.

Op weg naar het zuiden, na ons bezoek aan Fairy Glen. Ik wil heel graag naar Elgol en alhoewel we dit voor de dag ervoor hadden ingepland is dat niet gelukt. Elgol ligt op het schiereiland Strathaird, in het zuiden van Skye. Vanaf de A87 nemen we bij Broadford de afslag richting Torrin en Elgol. De 23 kilometer lange weg is smal en kronkelend, helemaal tot aan Elgol.

Al snel passeren we overblijfselen van een 16e eeuwse kerk met begraafplaats, Cill Chroisd. Er graast een kudde schapen tussen de grafstenen en we stoppen om een kijkje te nemen. Dit soort plekken blijven me altijd fascineren. Hoe heeft het er honderden jaren geleden uitgezien? Hoeveel mensen zijn hier niet het trapje opgelopen richting de ingang van de kerk, door al die jaren heen?

We rijden verder richting Torrin, waar we stoppen voor een drankje bij The Blue Shed Cafe. Wat een prachtig uitzicht vanaf het terras over Loch Slapin! We genieten van dit ongewoon mooie weer voor de tijd van het jaar op Skye. Het kwik is inmiddels gestegen naar 18 graden, zelfs in de zomer zijn dagen met deze temperaturen schaars. Bij The Blue Shed Cafe kun je terecht voor sandwiches en heerlijke, huisgemaakte cake en taartjes. Absoluut een stop waard op weg naar Elgol. 

Naar verluidt is The Blue Shed Cafe momenteel gesloten en staat het te koop. 

En dan komen we rond 16.30u aan in Elgol, in het uiterste puntje van het schiereiland Strathaird. Het is windstil, de zon schijnt uitbundig en het is rustig. We lopen over het keienstrand naar de enorme rotsenpartij op de hoek. Hier heb je een mooi uitzicht over Loch Scavaig met aan de overkant de Cuillins. We zitten hier wel anderhalf uur gewoon “te zitten”. We genieten van het weer en van de bootjes die af en toe uitvaren of weer terug komen. En van het uitzicht. Wat een heerlijke plek! Lees hier meer over ons bezoek aan Elgol. 

Wauw, wat is Skye een gave plek om een paar dagen door te brengen. Prachtige landschappen, aardige mensen, mooie plekken om te zien… Het valt ons wel op dat het zelfs in april op sommige plekken al aardig druk is. Zeker bij de Quiraing en bij de Fairy Pools was het al behoorlijk druk met auto’s op de parkeerplaats.

Aan twee plekken die wél op mijn lijstje stonden zijn we niet toegekomen helaas: Glen Brittle Falls en de Fairy Pools. Bij de laatste staan we wel even op de parkeerplaats maar we denken de zonsondergang bij Neist Point niet te halen als we de wandeling naar de Fairy Pools maken. We komen eigenlijk net een halve dag tekort! Daardoor blijft Isle of Skye misschien toch nog een plekje houden op mijn wishlist, misschien in combinatie met een of meer van de andere eilanden :-)

Naast bovenstaande tips wbt Isle of Skye bezienswaardigheden hebben we nog een aantal tips. Zo is er op het grootste gedeelte van Skye nauwelijks bereik met de mobiele telefoon. Bijna een must dus om vooraf wandelingen uit te printen of offline op je telefoon te zetten. Zorg dat je vroeg bij de trekpleisters bent, zeker in het hoogseizoen. Het wordt anders een enorme uitdaging om een parkeerplekje voor de auto te vinden. De hoofdwegen op het eiland zijn goed berijdbaar, de binnenwegen zijn echter heel smal en op veel plekken kom je serieus grote gaten tegen. Iets om rekening mee te houden, vooral in het donker :-) Het reserveren van restaurants is ook aan te raden, aangezien er vaak maar 1 of 2 restaurants in een plaats zijn.

Het Eilean Donan kasteel aan de noordwest kust van Schotland is misschien wel één van de mooiste kastelen van de wereld. Je vindt deze nabij het dorp Dornie en is voor veel reizigers een populaire stop op weg naar het pittoreske eiland Skye en de andere Hebriden eilanden.

Het kasteel staat op een klein eiland in Loch Duich in de Schotse regio Highland, waar het in de dertiende eeuw werd gebouwd. Na een opstand tegen de Jakobieten in 1719, werd het kasteel vernietigd en bijna 200 jaar verlaten. Pas in 1913 werden de werkzaamheden begonnen om het kasteel te herstellen in zijn oude glorie.

Tegenwoordig behoort Eilean Donan tot één van de meest gefotografeerde bezienswaardigheden van Schotland en kun je het kasteel bezoeken voor £6,50. Voor de meest spectaculaire uitzichten op Eilan Donan kun je een korte wandeling maken naar Point Ardelve, vanwaar je gegarandeerd een mooi shot kunt maken.

Voor meer informatie over Eilean Donan kun je kijken op www.eileandonancastle.com.

This 50 ft (15 m) high sea cave is the largest coastal cave in the UK and really has to be seen to be believed. Smoo Cave is set into limestone cliffs at the eastern end of the village of Durness and can be reached by a purpose-built pathway. See the impressive waterfall inside, which falls some 80 ft into the cave. 

From April to September you can also take a tour further underground by boat. Nearby you can also walk the beautiful sands of Sango Bay and Balnakiel beach or climb Ben Hope, Scotland’s most northerly Munro.

Completed in 1572, The Castle & Gardens of Mey was lovingly remodelled and furnished by HM Queen Elizabeth The Queen Mother when she bought it in 1952 and saved it from abandonment. Open between May and September, this 5-star attraction offers a fascinating glimpse into a castle that served as a holiday retreat for the Royal Family. The castles and gardens remain in-keeping with her original designs. You may also wish to stop by the animal centre which is home to various rare breeds of farm animal. Continue west along the route to visit RSPB Dunnet Head Nature Reserve.

Take a walk from John o’Groats to Duncansby Head, the most north-easterly point on the British mainland, and continue along the coast to see the two dramatic pointed sea stacks. During puffin breeding season, which is from late-spring to early summer, you should keep an eye out for these charming birds. Other wildlife to look out for includes guillemots, oystercatchers, seals and orcas. In and around John o’Groats there is even more rugged scenery to enjoy, and you can also take a ferry to Orkney, which takes 40 minutes.

Balmoral Castle is een kasteel in Aberdeenshire in de Schotse Hooglanden, gelegen aan de rivier de Dee. Het kasteel is vooral bekend als zomerresidentie van de Britse koninklijke familie.

Het landgoed was van koning Robert II (1316-1390), die er jaagde. In 1390 bouwde Sir William Drummond er een huis. Zijn erfgenamen verkochten het landgoed in de 15e eeuw aan Alexander Gordon, de 3de graaf van Huntly. In 1662 verkocht de familie het landgoed aan de Farquharsons of Invery, die het in 1798 doorverkochten aan de 2de graaf van Fife.

Prins Albert en zijn echtgenote koningin Victoria huurden in 1848 het landgoed en Albert kocht het in 1852. Kort nadat het landgoed door de koninklijke familie was gekocht, werd het bestaande huis te klein bevonden. Het huidige kasteel werd voltooid in 1856 en het oude kasteel werd kort daarna afgebroken.Tot 1856 werd er grondig verbouwd en aangebouwd. Het is nog steeds familiebezit. De architect was William Smith van Aberdeen, hoewel zijn ontwerpen werden gewijzigd door prins Albert.

Balmoral is privébezit van Elizabeth II van het Verenigd Koninkrijk en is, in tegenstelling tot de officiële residenties van de vorstin, niet het eigendom van "De Kroon". Het werd oorspronkelijk persoonlijk gekocht door prins Albert, in plaats van de koningin, wat betekent dat er geen inkomsten uit het landgoed naar de Britse Staat gaan.

Het totale landgoed is meer dan 260 km² groot en heeft 50 werknemers in dienst. Een deel van het kasteel en de tuinen is opengesteld voor het publiek van eind maart tot eind juli. De koninklijke familie verblijft er in augustus.

In 1931 werden de kasteeltuinen voor het eerst geopend voor het publiek en ze zijn nog steeds dagelijks geopend vanaf april tot eind juli, waarna koningin Elizabeth II arriveert voor haar jaarlijkse verblijf. De balzaal is de enige kamer in het kasteel die door het publiek kan worden bekeken.

bron: wikipedia

De Atholl Highlanders marcheren voor het kasteel

Blair Castle is een kasteel, vlak bij het dorp Blair Atholl in het graafschap Perthshire, in het midden van Schotland. Het is het hoofdverblijf van de clan Murray. De oudste delen van het gebouw stammen uit eind 13e eeuw.

Blair Castle heeft het enige, officiële, privéleger van Europa. Deze noemen zich de Atholl Highlanders. Dit regiment bestond in de 18e eeuw en diende in Ierland. In 1839 werd het opnieuw opgericht door George Murray, de zesde graaf van Atholl om mee te doen aan middeleeuwse toernooien. Toen Koningin Victoria Schotland bezocht in 1842 en 1844 namen zij de persoonlijke bewaking op zich. Als dank gaf de koningin hen een officiële status als ceremonieel regiment.

Verken het verborgen verleden van Edinburgh onder de Royal Mile tijdens een rondleiding door de Real Mary King's Close. Ontdek de geheimen van de stad en wandel door een netwerk van ondergrondse straten waarin de tijd sinds de 17e eeuw stilgestaan heeft.

Net ten zuiden van Edinburgh ligt een kerk, die omgeven is met mysteries. De familie Sinclair, die de kerk heeft gebouwd, wordt in verband gebracht met een belangrijke, eeuwenoude bloedlijn. Zou de graal in deze kerk zijn verborgen? 

Wat is het mysterie van Rosslyn Chapel?

Het mysterie van Rosslynn Chapel heeft in de eerste plaats te maken met drie mythes. De eerste mythe is dat de bouwer van de kerk, Henri Sinclair, zou afstammen van Jezus en Maria Magdalena. De tweede mythe is dat hij een tempelier zou zijn. De derde mythe is dat deze Henri Sinclair naar Amerika is geweest, lang voordat Amerika door Columbus was ontdekt.

In de tweede plaats is er het mysterie van Rosslyn Chapel de kerk zelf. De manier waarop deze is gebouwd, de vreemde verwijzingen en afbeeldingen vormen een ingewikkelde puzzel die nog lang niet is opgelost. 

Rosslyn Chapel en de De Vinci Code

Zou Rosslyn Chapel ooit zoveel bezoek hebben gehad als het niet een hoofdrol speelde in De Da Vinci Code van Dan Brown? Waarschijnlijk niet. Toch stond deze plek al ver voor het verschijnen van dit boek op mijn lijstje van mysterieuze plaatsen die ik wilde bezoeken. De reden was dat ik in de jaren tachtig geïnteresseerd was geraakt in het mysterie van Rennes le Chateau.  Ik had gelezen over de enigmatische Pierre Plantard, die vanaf 1975 de achternaam “Plantard de Saint-Clair” voerde. In “Het Heilige Bloed en de Heilige Graal” wordt de Franse naam “Saint-Clair” in verbinding gebracht met de Schotse tak “Sinclair”.

Wie was de bouwer van Rosslyn Chapel?

Rosslyn Chapel is gebouwd door Sir William Sinclair, Baron van Rosslyn en de laatste Prins van Orkney. Hij startte in 1446 met de bouw van de kerk.

De namen Sinclair en Saint-Clair hebben dezelfde oorsprong. Waarschijnlijk zijn ze afstammelingen van Gange-Rolv, ook wel Rollo genoemd, een viking die in 911 de hertog van Normandië werd. Zijn graf is in Rouan terug te vinden. Deze werd in Saint Clair-sur-Epte gekerstend. 

Rollo was ook de eigenaar van de Orkney eilanden en dat verklaart de naam “Prins van Orkney”, die Sir William Sinclair aan zijn naam mocht toevoegen.

Het gaat wat ver om de familiegeschiedenis uit te pluizen, maar via de invasie van Willem de Veroveraar in 1066 kwam de Sinclair familie in Engeland terecht. De familie kwam via connecties met Margaretha van Schotland in bezit van Roslin, het gebied waar Roslynn Chapel is gebouwd. Roslin was bijna 400 jaar in bezit van deze familie toen Sir William Sinclair besloot er een kerk te laten bouwen.

Kathedraalwaardig

Het was de bedoeling om een echte kathedraal te bouwen. Opgravingen hebben aangetoond dat de fundamenten nog 28 meter doorlopen vanaf de westelijke ingang. Ook uit de recente restauratie van de kapel blijkt dat er beelden zijn, die nu aan de buitenkant zichtbaar zijn, maar eigenlijk aan de binnenkant van de kerk thuishoren. Ook zijn er verbindingsstukken, die suggereren dat er torens gebouwd zouden worden. Kortom, William had grote plannen.

Toen William in 1484 overleed werd zijn lichaam bijgezet in de grafruimte van de op dat moment nog niet voltooide kerk. Zijn zoon Oliver zou de bouw voortzetten, maar hij beperkte zich tot het afbouwen van wat er op dat moment stond. De kerk heeft dan ook een loze muur, waarvan wel wordt gezegd dat het een kopie van de  klaagmuur zou zijn.

Werklieden

Voor de bouw van de kerk moet men bouwlieden uit Frankrijk over laten komen. Dat zal niet zo makkelijk zijn geweest, omdat het een tijd was van grote bouwprojecten. De kapel is van binnen zo rijk bewerkt dat je wel moet constateren dat William er heel wat voor over moet hebben gehad om de beste werklieden in te huren. Hij bleek ze dan ook zeer goed te betalen, getuige de rekeningen uit die tijd.

Het interieur van de kerk suggereert dat hier echte meesters aan het werk zijn geweest. Als je de crypte bezoekt kun je de merktekens van de steenhouwers vinden.

Als kerk heeft Rosslyn Chapel het niet makkelijk gehad. De katholieke kerk moest tijdens de reformatie zijn altaren verwijderen, zodat er geen diensten meer plaats konden vinden. 

In de tweede helft van de 17e eeuw werd de kerk door de troepen van Oliver Cromwell gebruikt als paardenstal. 

In 1736 werden er weer ramen aangebracht en aan het einde van de 19e eeuw werd de kapel opnieuw in gebruik genomen. 

Een restauratie uit 1954 werd de kapel bijna fataal omdat er een kalklaag over de beelden werd gespoten. In 1995 werd er een nieuwe restauratie uitgevoerd. Er werd toen een extra dak boven de kapel geplaatst met als doel om het vocht uit de kerk te verdrijven. Dit extra dak is inmiddels verwijderd.

Wat moet je zien in Rosslyn Chapel?

1. De grafsteen van William St Clair

Rechts van de noordelijke ingang kun je de grafsteen (meer gedenksteen) vinden van de meest beroemde telg uit het Sinclair geslacht. Deze William ging met een groepje ridders én het hart van Robert de Bruce op weg naar Jeruzalem. Het was de wens van De Bruce dat zijn hart daar begraven zou worden. In Spanje raakte het groepje ridders dat het hart vergezelden in gevecht met de Moren. Het verhaal gaat dat ze het hart van Bruce richting hun tegenstanders slingerden en er vervolgens achteraan renden om het gevecht te voeren. Iedereen kwam om, met uitzondering van één ridder, Sir William Keith, die het hart van Bruce en de omgevallen strijders weer terug naar Schotland bracht. Het hart is een paar keer opgegraven en de laatste keer is het in 1998 ceremonieel herbegraven in Melrose Abbey.

De verwijzing naar de knights templar is overigens een recente toevoeging aan de gedenksteen

2. De geliefden

Aan de rechterkant tref je de afbeelding van de twee geliefden aan. Ze delen de pilaar met de duivel, van wie ze zich duidelijk afwenden. Ze richten zich op de engel, die een kruis vasthoudt. Daarmee keren ze de vleselijke liefde de rug toe en kiezen voor de geestelijke liefde, de liefde van het Goddelijke.

3. The Lady Chapel

Als je naar het oosten loopt kom je meteen in de rijk versierde Lady Chapel. De balustrade, die de kapel afscheidt van de rest van de kerk is vrij nieuw. Op oudere schilderijen is duidelijk te zien dat er geen afscheiding bestond.

4. Mais en cactussen

Boven de altaren tref je afbeeldingen aan van maiskolven. Deze uit steen gehouwen decoratie is de bron van een hardnekkige speculatie. Een voorvader van William Sinclair (Henri St Clair) zou in 1398 (100 jaar voor Columbus) naar Amerika zijn gezeild. Mais was een – op dat moment – onbekend gewas in Europa. De ook afgebeelde aloëcactus is echter van Afrikaanse oorsprong en niet onbekend in de middeleeuwen.

5. Het dodenmasker van Robert De Bruce

Al eerder vertelde ik over het hart van Robert de Bruce. Min of meer in het midden op de oostelijk muur tref je een dodenmasker aan. Het wordt toegeschreven aan Robert de Bruce. Op zich een plausibele gedachte, alhoewel de gelijkenis volgens deskundigen niet groot is.

6. Groene mannen

Kijk eens om je heen of je de groene mannen kunt ontdekken. 

Er zijn er meer dan 100 aanwezig in Rosslyn Chapel. De groene man is een Keltisch symbool, niet ongewoon in gotische kerken. Uit het hoofd groeien takken en bladeren. Dit laat zien dat de goddelijke mens een band heeft met de natuur.

Als je Rosslyn met al zijn pilaren beschouwd als een woud, dan zijn de groene mannen de beschermers.

7. De hangende aartsengel

Misschien heb je de op zijn kop hangende aartsengel al gezien. Het is de engel Samyaza. In het boek Enoch wordt gesproken over gevallen engelen, dit zijn engelen die een seksuele relatie met vrouwen aan waren gegaan. 

Samyaza had een paar engelen opgetrommeld om hieraan mee te doen. In het boek Genesis staat geschreven dat hier reuzen (Nefilim) uit voort waren gekomen. Uiteindelijk zou het allemaal eindigen met de zondvloed. Samyaza had zoveel spijt dat hij zich op de kop liet ophangen tussen de hemel en aarde.

8. Andere engelen

Dan zijn er nog engelen te zien, waarbij één afbeelding opvalt omdat de engel zijn borst en zijn linkerknie aanwijst. Dit zou rechtstreeks een verwijzing zijn naar een maconniek ritueel.

9. Dance Macabre

Een Dance Macabre is niet zo een heel vreemde voorstelling. Je komt ze vaker tegen in kerken, maar deze dans is geheel in steen uitgehouwen en daarmee misschien wel een van de eerste afbeeldingen. De dans is een uitdrukking van de dood, die feitelijk de enige zekerheid in ons leven is. Ook maakt de dood geen onderscheid tussen arm en rijk. De dood maakt ons daarmee allemaal gelijk

10. De kubussen

Het plafond van de kapel is rijkelijk versierd met kubussen. Ze zijn van verschillende grootte en sommige mensen geloven dat het een muzikale code voorstelt. Op zich niet zo gek gezien het feit dat de kapel is gedecoreerd met engelen die muziekinstrumenten spelen. 

11. De drie pilaren

De ‘Apprentice Pillar’ oftewel de Pilaar van de Leerling vormt wat mij betreft het hoogtepunt van de kerk. Je ziet hem op de meeste afbeeldingen van Rosslyn Chapel. Tot de 18e eeuw werd het de pilaar van de prins genoemd. Waarschijnlijk veranderde de naam van de pilaar onder invloed van de vrijmetselaars. Het verhaal gaat als volgt:

De meestermetselaar had een ontwerp voor deze pilaar. Het origineel zou in Rome zijn en de meester durfde niet te beginnen met de bouw voordat hij het origineel in het echt had gezien. Hij reisde dus af naar Rome. Tijdens zijn afwezigheid maakte een van zijn leerlingen de pilaar af en heeft daarmee een prachtig en indrukwekkend werkstuk afgeleverd. Toen de meestermetselaar terugkwam en het werk aanschouwde werd hij zo kwaad dat hij de leerling vermoordde.

De pilaar van de leerling bestaat uit een voet met acht slangen of draken. Daaruit komen 4 dubbele spiralen voort, die rond de paal naar boven cirkelen. De pilaar is zo bezienswaardig dat het de bron vormt van allerlei mythes. Daarmee is de pilaar ook het doelwit van moedwillige vernielingen; er zijn mensen die geloven dat het de bergplaats is van de graal of van gecodeerde boodschappen van de tempeliers.

De drie pilaren worden de pilaren van de meester, de gezel en de leerling genoemd. Dit zou verwijzen naar de drie graden in de vrijmetselarij.

12. De oorspronkelijke inscriptie

Naast de pilaar van de leerling tref je de enige originele inscriptie aan. Er staat:

Forte est vinium Fortirior est rex Fortiores sunt mucheres Super omnia vencer veritas

Sterk is de wijn Sterker is de koning Nog sterker zijn de vrouwen Maar boven alles overwint de waarheid

13. De zeven deugden en de zeven hoofdzonden

Over de kerk wordt gezegd dat hij in reformatorische periodes zwaar beschadigd is geraakt. Inderdaad, veel afbeeldingen zijn beschadigd of vernietigd. Maar de afbeeldingen van de zeven deugden en de zeven hoofdzonden zijn in tact gebleven. Waarschijnlijk ter lering van iedereen die de kerk kwam bezoeken.

14. De ridder te paard

Aan de westzijde bij het achterste raam zie je de afbeelding van een ridder te paard. Hij draagt een speer en achter hem is een figuur te zien met een opgeheven kruis. Volgens sommigen is het een verwijzing naar de tempeliers, die vaak werden afgebeeld als twee personen op een paard. Maar het kan ook een ridder zijn met een jonkvrouw. In dat geval verwijst het wellicht naar ridder Leslyn en Margaretha – een verhaal dat te maken zou hebben met de komst van de Sinclairs in Schotland.

15. Het plafond

Het plafond bestaat uit vijf delen. De eerste vier delen stellen bloemen voor en het laatste deel bestaat uit sterren. In dit deel kun je ook de zon en maan onderscheiden, evenals het gelaat van Jezus.

Een mogelijke verklaring zou kunnen zijn:

• Madeliefjes, verwijzen naar onschuld
• Lelies, verwijzen naar zuiverheid
• Zonnebloemen, verwijzen naar de aanbidding
• Rozen, verwijzen naar vrede en liefde
• Sterren, verwijzen naar de hemel

16. De crypte

De ingang tot de crypte bevindt zich naast de pilaar van de leerling. Het heeft vrijwel geen decoraties, waardoor het getand kruis (wapen van de Sinclairs) extra in het oog springt. Als je goed kijkt zie je dat de wand is getekend met merktekens van steenhouwers (zuidelijke muur). Hierdoor wordt de crypte ook wel het kantoor van de steenhouwers genoemd. Dat het wellicht geen echte crypte is verklaart ook de grote open haard, die in deze ruimte is aangebracht.

Opvallend zijn de bloedende engel (het ‘bloed’ is in 1999 ontdekt en waarschijnlijk afkomstig van een ijzerrijke waterstroom) en de heilige Petrus met een sleutel in zijn hand. De laatste afbeelding heeft de schrijvers van “Hiram’s key” geïnspireerd. Petrus kijkt zo aandachtig naar een plek op de muur dat zich daarachter wel een geheim moet schuilhouden. Nu is dat nog niet zo gek bedacht want Petrus kijkt naar de plek onder de Ladies Chapel en scans hebben uitgewezen dat zich daaronder inderdaad een metalen kist moet bevinden.

Praktische informatie

Rosslyn chapel bezoeken is absoluut de moeite waard. Houd er wel rekening mee dat het maken van foto’s of video’s is verboden binnen in de kapel. Je mag buiten wel fotograferen. Een ticket is de hele dag geldig. Je hebt ongeveer twee uur nodig om alles te zien. Voor zover mij bekend krijg je geen korting als je een Explorer Pass of een Scottisch Heritage Pass hebt. Je kunt overwegen om in Edinburgh een dagtour te boeken om zowel Rosslyn Chapel als andere hoogtepunten in de regio te bezoeken.