Helaas ondersteunen we uw browser (Internet Explorer) niet meer, sommige functionaliteiten konden niet werken. Klik hier voor informatie over het upgraden van uw browser.

Routes
Duitsland via Bargenstedt, Rugen, maak kennis met de Sorben en de Romantische strasse
mageo
mageo
Concept Openbaar

Duitsland via Bargenstedt, Rugen, maak kennis met de Sorben en de Romantische strasse

Vakantie door Duitsland met verrassende plekken. Wie weet dat er een etnische minderheid, de Sorben, in Duitsland woont? We gaan kennis maken met hun taal en cultuur. Daarna de romantische strasse. Altijd leuk, mooie plekjes en plaatsen.


Route-informatie
2825 Kilometer
27 Dagen
53 Waypoints

Reisdagboek

Dag 1
Barsingerhorn
Noord-Holland, Nederland

Camping Buchholz Hamburg City
Kieler Straße 374, 22525, Hamburg, Germany

Hamburg
Jakobikirchhof 22, Hamburg, Duitsland

Dag 2
Dag 3
Campingplatz Lübeck-Schönböcken, Steinrader Damm, Lübeck, Duitsland
Steinrader Damm 12, 23556 Lübeck, Duitsland

Lübeck, Duitsland

Lübeck: een prachtige hanzestad aan de Oostzee

Van de 12e tot de 16e eeuw werkten Nederlandse en Duitse steden samen om zoveel mogelijk geld te verdienen aan de handel met Scandinavië en Rusland. Hanzestedennoemden ze zichzelf en een van de belangrijkste Hanzesteden was Lübeck, in het noorden van Duitsland aan de Trave, een zeearm van de Oostzee. Van hieruit vertrokken de schepen en Lübeck werd zo belang-

rijk voor Duitsland dat het een vrijstad werd. Vanaf de 16e eeuw legden er ook regelmatig schepen uit Frankrijk en Spanje aan en nog steeds is Lübeck de belangrijkste Duitse importeur van Franse wijn. Door de opkomst van de Verenigde Staten werd de Atlantische Oceaan belangrijker en verloor Lübeck haar invloed.

De Middeleeuwen van heel dichtbij

Het beroemde Holstentor

Die lange rijke geschiedenis is nu nog zichtbaar in het Lübeck van vandaag. De door water omringde middeleeuwse binnenstad wordt sinds 1987 beschermd door de status UNESCO Werelderfgoed . 

Hoogtepunt is ongetwijfeld de imposante stadspoort de Holstentor. Deze poort uit de 15e eeuw maakte onderdeel uit van de stadsmuur en is een voorbeeld van middeleeuwse baksteengotiek. In de poort is nu het Stadtgeschichtliche Museum gevestigd. 

Het Buddenbrookhuis: bekend door het boek van Thomas Mann

Het huis van de Buddenbrooks

Het 13e eeuwse Rathaus is een prachtig gotisch gebouw met hoge slanke torens en imposante bogen en vooral het metselwerk met donkere baksteen is uniek. De mooiste kerk van Lübeck is de St. Marienkirche, een grote basiliek met maar liefst drie schepen en twee torens van 125 meter hoog. Het is een van de grootste kerken van Duitsland en heeft het hoogste baksteengewelf ter wereld. Andere bijzonder gebouwen zijn de romaanse Petrikirche uit de 15e eeuw en het Buddenbrookhuis dat bekend werd door de boeken van Thomas Mann.


Dag 4
Ferienhof Dubberke, Alt Sievershagen, Lambrechtshagen, Duitsland
Alt Sievershagen 16, 18069 Lambrechtshagen, Duitsland

sievershagen. 16 postcode 18069 in Lambrechts Hagen


Rostock, Duitsland op de fiets
Rostock, Duitsland

Rostock is een grote havenstad aan de Oostzee en ligt in de voormalige DDR. De stad is gebouwd op beide oevers van de monding van de rivier de Warnow. De zeehaven van Rostock werd pas na de Tweede Wereldoorlog aangelegd en was de grootste haven van Oost-Duitsland. Rostock heeft sinds 1218 stadsrechten, maar wordt al in geschriften uit 1160 genoemd. In de middeleeuwen was het een rijke Hanzestad. De stad kon zich een universiteit veroorloven en stichtte in 1419 de eerste universiteit van Noord-Europa.

Baksteen door de eeuwen heen

Kröpeliner Tor

Een groot deel van de binnenstad van Rostock werd in de Tweede Wereldoorlog verwoest, maar hele stukken zijn na de oorlog weer opgebouwd. Centraal in de oude binnenstad staat de Marienkirche. Een gigantisch grote en vooral hoge kerk. De toren biedt een fantastisch uitzicht over de stad. Rostock heeft nog een stuk oude stadsmuur en onderdeel daarvan is de Kröpeliner Tor, een stadspoort met maar liefst zes verdiepingen. Inmiddels is de poort in gebruik als museum.

 

Het stadhuis

© anweber - Fotolia.com

De architectuur van het oude Rostock is een mengelmoesje van gotiek, renaissance en barok. Typerend is dat de gebouwen allemaal van baksteenzijn. Vooral de gevel van de pastorie van het Heilige-Geist-Hospital is een prachtig voorbeeld van baksteen-

gotiek. Een beetje vreemd oogt het Rathaus: de voorgevel is een traditioneel barokke façadegevel, maar daarbovenuit steken een aantal pieken. De barokgevel is er bij een uitbreiding van het stadhuis in de 18e eeuw gewoon voor de gotische gezet. Interessant is het Schiffahrtsmuseum omdat dit het belangrijkste maritieme museum van Oost-Duitsland was.

 Een stad met een eigen strand

De haven van Warnemünde

© Reinalde Roick - Fotolia.com

Rostock heeft een prachtig stadstrand in Warnemünde. Een echt familiestrand waar veel georganiseerd wordt voor kinderen. Warnemünde is ook een prachtige plek om te genieten van de langsvarende zeeschepen, cruiseschepen, zeiljachten en viskotters. In de oude vissershuisjes zitten nu leuke winkeltjes en cafés. De restaurants zijn gespecialiseerd in gerechten met verse vis van de vismarkt van Warnemünde


Dag 5
Route via Trent, Rügen, Duitsland
Trent, Duitsland

Kaap Arkona, Putgarten, Duitsland
Kaap Arkona, 18556 Putgarten, Duitsland

Een wandeling naar het noordelijkste deel van het eiland Rügen.

Putgarten is een autovrij dorp, tenminste voorzover het bezoekers betreft. Bij aankomst kun je de auto dan ook alleen maar kwijt op de grote parkeerplaats aan de Dorfstrasse. Parkeren kost € 4,00 per dag. 

Vanaf de parkeerplaats loop je het plaatsje in. Je passeert de Rügenhof (rechts van de weg), met winkeltjes en oude ambachten. De meeste mensen blijven de weg volgen in de richting van Kap Arkona, maar wij slaan rechtsaf de Vitter Weg in die ons naar Vitt brengt. Onderweg kijk je uit over de akkers en loop je langs de Sanddorn-struiken, die in het najaar oranje bessen dragen.

Vitt is een klein, authentiek vissersdorpje, dat beschermd in een baai ligt. De huizen zijn met rieten daken bedekt.

Vanuit Vitt kun je over het kiezel- en zandstrand in noordelijke richting naar Kap Arkona lopen. Vóórdat je bij deze kaap aankomt (na ongeveer een kilometer) kun je via trappen naar boven lopen en de weg naar Kap Arkona over het wandelpad vervolgen.

Als alternatief kun je vanuit Vitt terug omhoog lopen en de weg naar Kap Arkona over het wandelpad in noordelijke richting volgen. Deze weg staat in blauw aangegeven op de kaart.

Kap Arkona is een toeristische trekpleister geworden. Er staan twee vuurtorens. Eén van de vuurtorens is nog in bedrijf; de andere staat naast een gebouw dat is ingericht als trouwlokatie. Beide torens kun je beklimmen, maar dan moet je wel niet schrikken van meer dan 250 traptreden.

Kap Arkona is pas sinds de val van de muur voor het publiek bereikbaar. In de DDR-tijd was het een geheime militaire locatie. Ook tijdens de tweede wereldoorlog was het een strategisch belangrijke plaats, getuige de ondergrondse bunkers die hier nog aanwezig zijn. Nu is Kap Arkona vooral een plaats voor kunstenaars.

Vanaf Kap Arkona loop je in noordelijke richting (volg de bordjes richting Varnkevitz). Het pad met aan weerszijden struiken brengt je naar het noordelijkste punt van het eiland Rügen: Gellort. Hier buigt het pad af naar het westen. Na een kleine 700 meter sla je links af. Je loopt dan over een vlak plateau in zuidelijke richting naar Putgarten terug. Eenmaal in het dorp moet je niet vergeten om even linksaf de straat Arkonablick in te lopen. Hier liggen een aantal fraaie rietgedekte huizen in allerlei kleuren.

bron: https://www.jr-video.nl/wandel...

Wohnmobilstellplatz Putgarten, Dorfstraße, Putgarten, Duitsland
Dorfstraße 31A, 18556 Putgarten, Duitsland

Dag 6
Krüger Naturcamping
Jasmunder Straße 5, 18551, Nipmerow, Deutschland

Jasmund National Park, Stubbenkammer, Sassnitz, Duitsland
Stubbenkammer 2a, 18546 Sassnitz, Duitsland

Wandeling door National Park Jasmund met zelfgemaakte kuchen halverwege

Bij Sassnitz vind je het National Park Jasmund waar je een prachtige wandeling kunt maken door de oeroude beukenbossen en de indrukwekkende krijtrotsen kunt bezichtigen. Als je je auto parkeert aan de Weddingstraße, loop je daarna heel gemakkelijk het park in wat op de UNESCO-Werelderfgoedlijst staat. Er zijn twee hoofdroutes, een dwars door het bos. De route die ik nam op de heenweg, omdat me die zo mooi leek. Maar stiekem vond ik dat een beetje eng in mijn eentje in de vroege ochtend. Ik had er geen rekening mee gehouden dat het park zo groot zou zijn. Na een paar kilometer kwam ik aan bij het Welterbeforum en toen was mijn onrust gelijk verdwenen. Op deze rustplek kun je even bijkomen van je wandeling, wat drinken en een stukje zelfgemaakte kuchen eten (die zalig was!). Er is ook een klein museum waarin je meer leert over het beukenbos.

Op de terugweg nam ik de bekendere route langs de kust en wat was dat mooi! Het uitzicht is fenomenaal en ik genoot met volle teugen. Ergens halverwege vind je houten trappetjes naar beneden (staat aangegeven) en aan het einde kom je op het strand waar je de krijtrotsen kunt bezichtigen. En dat zou ik zeker doen.

Trek gekregen na je wandeling? Stop dan op de terugweg even bij Bäckerei Peters in Sassnitz waar een gigantisch assortiment aan broodjes te vinden is. Ik at er een kom heerlijke pompoensoep met uienquiche, top!

bron: franceskakookt.nl


Dag 7
Camping-Meier-Prora
Proraer Chaussee 30, 18609, Prora bei Binz, Deutschland

Prora, Binz, Duitsland
Prora, 18609 Binz, Duitsland

Bezoek het onafgemaakte nazi hotel in Prora en sluit af met kaffee und kuchen

Net buiten Binz vind je Prora. Hier begon Hitler ooit aan zijn grote droom, het bouwen van een mega hotel voor 20.000 vakantiegangers. Kilometerslang hotel wat nooit is afgemaakt, alleen het skelet is in de nazitijd gebouwd. Enorm indrukwekkend vond ik het en ik werd er een beetje stil van. Een stuk geschiedenis wat ik zeker zou bezoeken, er is ook een museum te vinden.

Inmiddels worden delen van Prora herontwikkeld, wat er precies gaat komen was me niet helemaal duidelijk. Maar in het midden vond ik een klein cafeetje waar je koffie kunt drinken met kuchen erbij. Dat is ook precies wat ik deed na mijn wandeling om even bij te komen van alle indrukken.

Wil je na je bezoek nog iets bezichtigen? Dan is het Naturerbezentrum Rügen (vlakbij Prora) een aanrader. Hier is een tentoonstelling en kun je het boomtoppenpad volgen. Halverwege het pad beklim je de toren waar je een waanzinnig uitzicht hebt over het eiland.

Bron: franceskakookt.nl


Baumwipfelpfad im Naturerbe Zentrum Rügen, Forsthaus Prora, Binz, Duitsland
Forsthaus Prora 1, 18609 Binz, Duitsland

Dag 8
Via Binz naar Sellin op de fiets. 12 km
Sellin, Duitsland

Fietsen door Binz op weg naar Sellin

Ook hier is de grandeur van vroeger nog duidelijk zichtbaar. Met een prachtig strand met daarop de kenmerkende rieten stoelen en een pier waarop je een mooi uitzicht hebt. Hier vind je een grotere winkelstraat dan in Sellin en zelfs een winkel waar je allemaal producten kunt kopen die gemaakt zijn van de duindoornbes. Die ze daar zo mooi ‘het antwoord van Rügen op de kiwi’ noemen. Want de duindoornbes is enorm gezond en lekker. Ze maken er likeur, thee, snoepjes, chocolade, chutney en nog veel meer lekkers mee. Heerlijke food souvenirs voor thuis!

Wandel door Sellin en proef een traditioneel ‘fishbrötchen’

Sellin is een heerlijke badplaats met een uitgestrekt zandstrand en kenmerkende architectuur door de mooie, witte huizen. Wandel op je gemak door dit charmante dorp. Begin op de Seebrücke en bekijk het badhuis waardoor je even kunt proeven van vroegere tijden. Hier kun je trouwens ook een prima kopje koffie drinken. Via de brug kun je ook het strand op. Na de strandwandeling loop je de Wilhelmstraße in waar veel leuke winkeltjes te vinden zijn.

Rügen ligt aan de Oostzee waar veel vis wordt gevangen, zoals bijvoorbeeld Ostseeflunder en Ostseehering. Traditioneel worden hier veel fishbrötchen gegeten. Een knapperig broodje met gebakken vis, wat groen en een lekkere saus. Ik wist niet zo goed wat ik me erbij moest voorstellen en bestelde er eentje bij Pension Glückswinkel in Sellin. De keuze qua vis was reuze!

bron: franceskakookt.nl


Dag 9
Dag 10
Via Poseritz, Duitsland
Poseritz, Duitsland

Rijd de mooie route van Sellin naar Poseritz en proef een unieke cheesecake

Vanaf Sellin kun je binnendoor langs de kust naar Poseritz rijden, wat ik zo’n mooie route vond. Je blijft je verbazen door het prachtige uitzicht, glooiingen in het landschappen en de pittoreske dorpjes waar je doorheen rijdt.

Eenmaal aangekomen in Poseritz is een bezoek aan Rügener Inselfrische echt een aanrader. Deze zuivelfabriek/melkerij heeft een eigen winkel waar je alle zuivelproducten kunt kopen, maar ze hebben er ook een klein restaurant bij. Waar je onder andere cheesecake kunt eten van hun eigen kwark en dat is echt een unieke ervaring. Super was deze. Proef ook zeker even hun eigen melk en citronen molke

Bron: franceskakookt.nl


Halbinsel Peenemünde, Fährstraße, Peenemünde, Duitsland Parkeren
Fährstraße 1, 17449 Peenemünde, Duitsland

Historisch-Technisches Museum Peenemünde, Im Kraftwerk, Peenemünde, Duitsland Wandelend
Im Kraftwerk, 17449 Peenemünde, Duitsland

Historisch-Technisches Museum Peenemünde GmbH, Im Kraftwerk, 17449 Peenemünde

  • +49 (0) 38371 5050
  • htm@peenemuende.de

Behalve de vaste tentoonstelling, die zeer leerzaam is en een bezoek verdient, was er de tijdelijke tentoonstelling “Wunder mit Kalkül”. Die ging specifiek over de inpassing van de bewapeningsprojecten in Peenemünde in het grotere geheel van het Duitse militair-industriele complex. Die tijdelijke tentoonstelling was nog leerzamer.

Het gelijknamige schiereiland is nu grotendeels als natuurgebied bestemd (met archeologische bescherming) en op zich aardig om doorheen te fietsen.

Test- en ontwikkelingscentrum voor Nazi-wapens, nu museum Er werd in Duitsland al voor de opkomst van Hitler geëxperimenteerd met raketten. Toen de oorlog naderde, vond men de bestaande oefenterreinen  te klein en te dicht bij bewoond gebied liggen, en koos de leger- leiding het puntje van het schiereiland Peenemünde tot test- en ont- wikkelcentrum voor nieuwe wapens. De werkzaamheden begonnen in de zomer van 1936 en na een paar jaar was er een omvangrijke infra- structuur gerealiseerd. Van het oude vissersdorp bleef bijna niets meer over. Dit massale bouwproject kon alleen zo snel gerealiseerd worden door massale inzet van dwangarbeid door krijgsgevangenen en concentratiekamp-slachtoffers. De latere Bundespräsident Heinrich Lübke was een van de slavendrijvers.

Peenemünde im Frühling 1941, Leeb, Todt, Lübke (Mitte/Hinten), Walter Dornberger

Er is een goede Wikipedia-pagina over: https://de.wikipedia.org/wiki/... .

Er is aan verschillende projecten gewerkt, maar Peenemünde is vooral bekend omdat er de V1 (officieel de Fi103) en de V2 (officieel de A4) ontwikkeld zijn. Daarvan staat op het buitenterrein een nagebouwd exemplaar. De hellingbaan is een gaskatapult.

V1 (op de helling) en V2 (rechtopstaand). Het rijtuig is van het OV-systeem in het gebied.

De V1 was een onbemand vliegtuig met een straalmotor, die op kerosine werkte. De springlading woog 830kg. Zie eventueel https://nl.wikipedia.org/wiki/V1_(wapen) . Vanaf juni 1944 zijn er ca 22000 afgeschoten, waarvan overigens een flink deel zijn doel niet bereikte.

De springlading van de V2 woog 750kg. Het was een echte raket, die volgepompt werd met ongeveer 4 ton ethanol en/of methanol en ongeveer 4 ton vloeibare zuurstof, en daarnaast met hulpchemicalien om de pompen en dergelijke te bedienen. De raket werd bediend met een gyroscoop en een analoge computer, die grafietvanen in de uitlaat kon bewegen. Zie eventueel https://nl.wikipedia.org/wiki/V2_(raket) . Er zijn er vanaf september 1944 ruim 3000 afgeschoten.

Beide wapensystemen waren tamelijk onnauwkeurig en dus niet militair bruikbaar. Ze konden slechts tegen uitgestrekte burgerdoelen als grote steden ingezet worden. Het “nut”, vooral van de V2, was voornamelijk psychologisch. De klap kwam uit het niets en je kon er niets tegen doen.

De elektriciteitscentrale en de zuurstofproductie Om een V2 af te schieten, moest er 4 ton vloeibare zuurstof geproduceerd worden. Daartoe werd een procedé van de firma Linde gebruikt (nu nog steeds actief met productie en distributie van samengeperste gassen). Linde had dat procedé eigenlijk ontwikkeld voor ijsmachines. Atmosferische lucht wordt sterk samengeperst en daarna gecontroleerd losgelaten waardoor de temperatuur zo sterk daalt dat de lucht vloeibaar wordt en de zuurstof kan worden afgescheiden. Dat vraagt om flink wat energie. Op volle sterkte was 22MW stroom nodig. Daartoe werd een elektriciteitscentrale gebouwd, die er tot 1990 stroom geleverd heeft aan het netwerk van de DDR.

De elektriciteitscentrale buiten en binnen

Ik laat het aan iedereen persoonlijk of men deze architectuur uit de nazi-tijd mooi vindt, maar de ruimte is imposant. En daarin stond eigenlijk maar een klein elektrisch vermogen opgesteld, zo’n 30MW. De kippenmestverbrander BMC op de Moerdijk, om maar eens wat te noemen, haalt meer.

Van de zuurstoffabriek is niet veel meer over. In de oude centrale kan men vrijelijk rondlopen. Dat is een tentoonstellingsruimte geworden en er vinden educatieve en kunstzinnige initiatieven plaats.

De aardappelcrisis Eén V2 vroeg aanvankelijk om 4 ton ethanol en dat vroeg om 40ton aard- appelen, een proces in essentie niet anders dan de productie van aard- appeljenever. Later kon er afval-methanol bijgemengd worden uit een chemische fabriek van IG Farben, die draaide op dwangarbeid vanuit Auschwitz. Dan nog kwam men niet boven de 5000 raketten per jaar uit, welk feit echter niet hardop vermeld mocht worden wegens nadeel voor de eigen positie. Een schoolvoorbeeld van de hoofdwet van de biomassa: je kunt er wel wat mee, maar zeker niet alles.

De academische wereld en de wiskunde De Duitsers hadden hun eigen versie van het (later zo genoemde) militair-industriele complex, waarbij de tijdelijke expositie vooral aandacht schonk aan de inzet van de technische Hochschule Darmstadt, die 92 mensen op Peenemünde had rondlopen. Vooral de wiskunde kreeg de aandacht in de tijdelijke expositie (Institut für angewandte Mathematik).

Bijvoorbeeld: een van de Darmstadt-mensen was Helmut Hölzer, die de analoge computer ontwierp die in de V2 zat als besturingssysteem (het Mischgerät), en later een analoog computer bouwde om de baan van de raketten te berekenen en te simuleren. Zie https://en.wikipedia.org/wiki/... . De analoog computer figureerde in de expositie. OP het einde van de oorlog reed Hölzer op zijn motor terug naar Peenemünde om zijn afstudeerscriptie op te halen, waarna hij zich met scriptie en al overgaf aan de Amerikanen. Hij ontsliep op hoge leeftijd in Huntsville, Alabama.

Hölzers Mischgerät. Het was de besturingseenheid van de V2.

Ook aandacht in de expositie voor rekenlinealen. Dat was voor techneuten tot de jaren ’80 een symbool, vergelijkbaar met de stethoscoop van artsen. Ik heb er ook nog mee gerekend – niks mis met rekenlinealen. Zie https://en.wikipedia.org/wiki/Slide_rule. Het modernste type is het “Nestler Darmstadt-type” en dat kwam in de Peenemünde-tentoonstelling aan de orde. Er hebben altijd gespecialiseerde versies van de rekenlineaal bestaan. In Peenemünde lag er een waar uitsluitend V2-grootheden opstonden. Als je op YouTube Nestler-Darmstadt intypt, vind je een demonstratie. Op het eind van de oorlog stak Wernher von Braun zijn twee Nestlers bij zich en gaf zich eveneens over aan de Amerikanen, waar hij later leider van het ruimtevaartprogramma van de VS werd. Het verhaal wil dat hij zijn Nestlers nog bij het Apolloprogramma gebruikt heeft. De transitie was niet helemaal simpel, want Von Braun was Sturmbannführer bij de SS en mocht eigenlijk daarom de VS niet in. Dit gegeven werd dan ook niet aan de grote klok gehangen en hij is nooit met zijn oorlogsmisdaden lastig gevallen. Voor een biografie van Von Braun zie https://nl.wikipedia.org/wiki/... .

Overigens hebben Duitsers er veel werk van gemaakt om hun verleden onder ogen te zien. Dat geldt ook voor Darmstadt. De betrokkenheid bij het nazi-regime wordt keurig op hun eigen site weergegeven, zie www.tu-darmstadt.de/universita... .

De V2 als start van alle naoorlogse bewapeningsprogramma’s De geallieerden pakten na de oorlog wie en wat ze ook maar te pakken konden krijgen van het Duitse bewapeningsprogramma’s. Alle raketprogramma’s (VS, Frankrijk, Sowjet-Unie, Engeland) begonnen er dan ook mee dat men de V2 ging begrijpen en nabouwen, waar mogelijk met medewerking van de vroegere constructeurs als Von Braun. De vroegere gruwelijkheid vervaagde en het vroegere wapen werd een symbool voor de toekomst. En een icoon: de maanraket van Kuifje lijkt verdacht veel op een uitvergrote V2.

De maanraket van Kuifje.

Het goede tussen het slechte Het is de eeuwige discussie: technische vooruitgang is niet in zichzelf goed of slecht, maar wordt goed of slecht in het maatschappelijk gebruik.

Vast staat dat het Duitse raketprogramma in zijn doel en in de gebruikte middelen gruwelijk menselijk leed veroorzaakt heeft. Peenemünde en nog meer zijn opvolger, de ondergrondse fabriek Mittelbau-Dora in de Harz (nabij Büchenwald), moet minstens 20.000 dwangarbeiders het leven gekost hebben.

Maar is de raket op zich slecht? Nog steeds zijn het dragers van wapens van massavernietiging, maar er worden ook heel veel raketten voor zeer zinvolle doelen gebruikt.

De kolencentrale in Peenemünde had een ver ontwikkeld systeem van rookgasreiniging. Niet omdat de nazi’s iets met milieu hadden, maar omdat je dan de centrale niet zo snel zag vanuit ene verkenningsvliegtuig.

In Peenemünde ligt een mooi openbaar vervoer-systeem om de niet-dwangarbeiders van hun verderop gelegen huis naar hun werk te brengen. Het lijkt op de Berlijnse S-bahn.

bron:bjmgerard.nl


Mobilcamp Heringsdorf
Triftstr. 10a, 17424, Heringsdorf, Deutschland

Dag 11
Dag 12
Parkplatz & Wohnmobilstellplatz Am Krongut, Potsdamer Straße, Potsdam, Duitsland
Potsdamer Str. 196, 14469 Potsdam, Duitsland

Potsdam, Duitsland Op de fiets
Potsdam, Duitsland

Bron: toptienbezienswaardigeheden.nl

Top 10 bezienswaardigheden van Potsdam

Slot Sanssouci
Vanuit het centrum van Potsdam wandel je in een klein half uurtje via het park naar slot Sanssouci. Eenmaal aangekomen bij het paleis wordt je overdonderd door de schoonheid van het fontein en het terras met daarvoor een aantal trappen. Door velen wordt Schloss Sanssouci het ‘Versailles van Pruisen’ genoemd. Naast de trappen vind je etages met allemaal druiventrossen. De wijn zal hier rijkelijk gevloeid hebben. En dat klopt ook. Slot Sanssouci werd omstreeks de achttiende eeuw gebouwd in opdracht van Frederik de Grote. Na enige onenigheid over het ontwerp, kreeg uiteindelijk de Nederlandse architect Jan Bouman de opdracht tot het bouwen van een zomerresidentie. In de negentiende eeuw werd het paleis uitgebreid als lustoord onder leiding van Fredrik Willem IV van Pruisen. Zijn voorliefde voor natuur, wijn, muziek en filosofie is op verschillende plekken in het paleis zichtbaar. Met name de decoraties en afbeeldingen laten weinig tot de verbeelding over.
www.spsg.de/schloesser-gaerten/objekt/schloss-sanssouci  Holländisches Viertel
In het historische centrum van Potsdam is een duidelijke verwijzing naar de Nederlandse architectuur te vinden. Het Holländisches Viertel is een stratenblok met typische Hollandse woningen. De kenmerkende rode baksteen en puntgevels roepen direct herkenning op. Het ontwerp is afkomstig van Jan Bouwman, een Amsterdamse architect die ook betrokken was bij de bouw van Schloss Sanssouci en het oude Raadshuis van Potsdam. Het Holländisches Viertel werd tussen 1733 en 1742 gebouwd in opdracht van Frederik Willem I en later Frederik II. In de panden zitten nu leuke speciaalzaken, horeca en andere zelfstandige ondernemers. Ook is er aan de Mittelstrasse 8 een museum te vinden met daarin de maquette van het Holländisches Viertel en de geschiedenis achter deze Nederlandse wijk.
www.jan-bouman-haus.de  Slot Charlottenhof
In het park van Schloss Sanssouci zijn meerdere paleizen gelegen. Zo ook het neoclassicistische Slot Charlottenhof. Dit paleis werd in de negentiende eeuw geschonken aan de jonge kroonprins die we later kennen als Frederik Willem IV. Het ontwerp, naar een idee van een Romeinse villa, is afkomstig van Karl Friedrich Schinkel en Ludwig Persius. Elke ruimte is ingericht naar een eigen thema, materiaal en kleur. Slot Charlottenhof is toegankelijk voor het publiek.  Babelsbergpark
Het ruim honderdveertien hectare tellende Babelsbergpark ligt in het noordoosten van Postdam. In de negentiende eeuw gaf Frederik Willem I de opdracht aan landschapsarchitect Peter Joseph Lenné om een park aan te leggen. Ook werd hier later Schloss Babelsberg gebouwd. Het Babelsbergpark is uitermate geschikt voor het maken van mooie wandelingen langs het monumentale bouwwerken als het stoommachinehuis, de Gerichtslaube uit 1871, de Flatowturm en het tuinhuis Het Kleine Slot. Sinds 1990 staat het Babelsbergpark geregistreerd als Unesco’s cultureel werelderfgoed.
www.spsg.de/schloesser-gaerten/objekt/park-babelsberg/  Friedenskirche
De lutherse Friedenskirche bevindt zich in het park van Sanssouci. Het is tevens het de laatste rustplaats van Frederik Willem IV en diens vrouw Elisabeth Ludovika. Het ontwerp is afkomstig van Ludwig Persius, een Pruisische architect. Na diens overlijden in 1845, werd dit overgenomen door Friedrich August Stüler. In de redelijk sobere Friedenskirche zijn religieuze kunstwerken te bewonderen en dertiende eeuwse mozaïek. In de binnentuin staat een standbeeld van Christus.
www.steden.net/duitsland/potsdam/friedenskirche    Belvédère op de Pfingstberg
Het indrukwekkende kasteel Belvédère op de Pfingstberg is van een behoorlijke afmeting. Het werd rond 1847 deels gebouwd en vervolgens dertien jaar later afgemaakt. Voor het ontwerp werd eveneens de hulp ingeschakeld van Ludwig Persius, Friedrich August Stüler en Ludwig Ferdinand Hesse. Het paleis werd in opdracht van Frederik Willem Iv op deze locatie gebouwd om het fenomenale uitzicht. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was het verboden om Belvédère op de Pfingstberg te bezoeken, omdat je vanaf hier in de richting van West-Berlijn kon kijken.
www.pfingstberg.de  Brandenburger Tor
Dé stadspoort van Potsdam is de Brandenburger Tor aan de Luisenplatz. Al in 1770 werd de poort gebouwd onder toezicht van de architecten Carl von Gontard en Georg Unger. Hij mag dan ook zeker niet vergeleken worden met de Brandenburger Tor uit Berlijn, aangezien deze pas in 1788 werd gebouwd. In het ontwerp van de Brandenburger Tor van Potsdam zijn duidelijk Romeinse invloeden te herkennen. Een ander bijzonder detail zijn de verschillende voor- en achterzijde. De grote toegang was alleen bestemd voor paard en wagens. De kleine toegangen aan de zijkant was bestemd voor voetgangers.
www.steden.net/duitsland/potsdam/brandenburger-tor  Neues Paleis
Het is verstandig om voldoende tijd uit te trekken voor een bezoek aan het Neues Paleis van Potsdam. Het Neues Paleis ligt op ongeveer een half uur wandelen van Schloss Sanssouci vandaan. De wandeling is prima te volgen via het slotpark. Rond 1763 werd het startsein gegeven tot het bouwen van het Neues Paleis. Oorspronkelijk had Frederik II het niet als een koninklijk paleis laten ontwerpen, maar als feestgelegenheid en gastenverblijf. Maar Wilhelm II dacht hier omstreeks 1888 anders over. Hij maakte van het paleis tot één van zijn verblijven. Het Neues Paleis heeft een eigen theater, met goud gedecoreerde plafonds, prachtige galeries, luxueuze koninklijke appartementen en telt maar liefst vier balzalen.   Orangeriepaleis
Als onderdeel van de paleizen was er ook een Orangeriepaleis in park Sanssouci. Dit laatst gebouwde paleis aan de noordzijde was er vooral om gasten te herbergen. Het Italiaanse uitziende ontwerp is afkomstig van Friedrich August Stüler en Ludwig Ferndinand Hesse. Tijdens de wintermaanden werden er ook ruimtes en kassen gebruikt om potplanten en andere kwetsbaarheden van paleis Sanssouci te herbergen. In de Raffael Hall zijn uitzonderlijke mooie kopieën van werken te zien van de Italiaanse kunstenaar Rafaël.  KGB gevangenis 
Tijdens de koude oorlog was de KGB gevangenis een hel op aarde. Iedereen die verdacht werd van spionage werd hier aan de Leistikowstrasse 1 in opdracht van Stalin op de meest lugubere wijze gemarteld en getiranniseerd. In de cellen zijn verschillende teksten van gevangenen te zien en te lezen. Tijdens een rondleiding in deze voormalige gevangenis worden allerlei details uit deze veelbewogen geschiedenis verteld. De muren ademen nog altijd de stinkende geur van angst en wanhoop uit. Uiteindelijk wordt er via een permanente expositie duidelijk gemaakt dat een herhaling van de communistische dictatuur nooit een herhaling mag hebben.
www.gedenkstaette-leistikowstrasse.de


Dag 13
Potsdam, Duitsland
Friedrich-Engels-Straße, 14473 Potsdam, Duitsland

Dag 14
Komfortcamping Senftenberger See
Am Senftenberger See 10, 01968, Niemtsch/Stadt Senftenberg, Duitsland

Schwarzheide
Oberspreewald-Lausitz - Górne Błota-Łužyca, Brandenburg, Duitsland

Dag 15
Dag 16
Natur-und Abenteuercamping Stausee Bautzen
Nimschützer Str. 41, 02625, Bautzen, Deutschland