Helaas ondersteunen we uw browser (Internet Explorer) niet meer, sommige functionaliteiten konden niet werken. Klik hier voor informatie over het upgraden van uw browser.
Rondreis met caravan door Zuid Noorwegen
We plannen een rondreis door Zuid Noorwegen in de periode eind augustus / begin september 2022 waarbij we op de heenreis vanuit Hirtshals naar Larvik / Lagesund varen. Dit om met de korte vaartijd (3u45) te voorkomen dat de koelkast van de caravan volledig ontdooit. Op de terugreis nemen we het veer van Kristiansand naar Groningen-Eemshaven waarbij we op de boot overnachten en vanaf Groningen in zo’n 4 uurtjes weer thuis zijn. In Noorwegen rijden we zoveel mogelijk de scenic routes (kan niet overal met de caravan), gaan we wandelen in de belangrijkste nationale parken (Jotunheimen, Rondane, Dovrefjell – Sunndalsfjella, Jotalsbreen, Hardangervidda), nemen we een fjordcruise vanuit Geiranger en Flam, hiken we naar de beroemde Beseggen, Trolltunga, Preikestolen en Kjeragbolten en bezoeken we de steden Oslo, Flam, Bergen en Stavanger. We maken op de reis ca. 4000 km verblijven 21 nachten op een camping en 1 nacht op de veerboot. Kostenraming voor de reis bedraagt € 3.250: Bestaande uit € 1.400 benzine kosten (stand per 19 maart 2022) , € 750 overnachtingen op camping, € 800 voor de veerboten naar en van Noorwegen en € 300 tol / veerkosten in Noorwegen.
De eerste dag maken we een lang rit (864 km) door Duitsland tot ver in Denemarken zodat we de volgende dag op ons gemak naar het veer in Hirtshals kunnen rijden. Waarbij we overnachten op Randers City Camp, Hedevej 9, 8920, Randers NV, Denmark.
https://www.randerscitycamp.dk/en/
De eerste dag maken we een lang rit (864 km) door Duitsland tot ver in Denemarken zodat we de volgende dag op ons gemak naar het veer in Hirtshals kunnen rijden. Waarbij we overnachten op Randers City Camp, Hedevej 9, 8920, Randers NV, Denmark.
https://www.randerscitycamp.dk/en/
We vertrekken uiterlijk 9 uur voor een korte rit (149 km) naar Hirtshals Havn, waar we rond 11 uur moeten zijn om met het veer van 12:15 mee te varen naar Larvik / Lagesund (vaartijd 3u45). Tarief: € 278,--
Adres: Hirthals Hav, Norgeskajen 11, 9850 Hirtshals, Denemarken
Denk hierbij aan voldoende koelelementen in de diepvries zodat de ijskast tijdens de overtocht voldoende koud blijft.
Als we rond 16:00 ariveren in Larvik / Lagesund rijden we meteen door (172,5 km) naar onze eerste Noorse camping: Utvika Camping, 3531, Krokkleiva, Norway waar we voor twee nachten inchecken.
https://www.utvika.no/
De Noorse hoofdstad Oslo wordt omarmd door het Oslofjord, kent veel groene parken en heeft bosrijke gebieden om de hoek. In 2019 is Oslo niet voor niets verkozen tot ‘Groenste Hoofdstad van Europa’. Gemoedelijke parken als Birkelunden in Grünerløkka wisselen af met historische monumenten als het Akershus en moderne architectuur van het Oslo Opera House. Leer meer over de artistieke kant van Oslo in het Munch Museum en geniet van verse Noorse Fish ‘n Chips in Vippa Foodhall na je bezoek aan het Nobel Vredescentrum. ‘Velkommen til Oslo’: dit zijn de mooiste bezienswaardigheden.
Holmenkollen-skischans
Net buiten het centrum van Oslo ligt een icoon van de stad: de Holmenkollen-skischans. Al sinds de 19e eeuw trekken de heuvels van Holmenkollen, die ruim 400 meter boven zeeniveau liggen, skiliefhebbers aan. Waar het tijdens de eerste wedstrijd in 1892 niet meer was dan een verhoogde afsprong van zand en sneeuw, is het mede voor de Olympische Winterspelen in 1952 en 1994 uitgebouwd tot de 100 meter lange skischans van nu.
Vanaf het observatieplatform bovenop de 64 meter hoge skischans heb je een panoramisch uitzicht over Oslo en het Oslofjord. Hier begint ook de 361 meter lange Kollensvevet-zipline. In plaats van op de latten, zoef je hangend aan de kabel met 90 kilometer per uur – zo hard als een professioneel skiër – naar beneden.
Vigelandspark
In het noordwesten van Oslo ligt het grootste beeldenpark ter wereld dat door één artiest is gevormd. Verdeeld over het 80 hectare grote Vigelandspark vind je het levenswerk van de Noorse beeldhouwer Gustav Vigeland. 212 granieten, bronzen en gietijzeren beelden van naakte menselijke lichamen op ware grootte flankeren het centrale 850 meter lange wandelpad.
De brug wordt gesierd met aan elke zijde 58 beelden die de levensfases van de mens uitbeelden: van een opstandige peuter tot een bejaarde man die zijn kleinkind knuffelt. Aan de horizon prijkt de 14 meter hoge obelisk bovenop een plateau, dat wordt gekenmerkt door een zwart-wit patroon van zonnestralen. Bijzonder weetje: als je op de stip staat en richting de omheining spreekt, echoot je stem over het gehele plateau.
Viking Ship Museum
Op het schiereiland Bygdøy ligt het museum met de best bewaarde Vikingschepen uit de 8e en 9e eeuw: het Viking Ship Museum. Een van deze Vikingschepen is het 22 meter lange Osebergschip dat door de Noorse adel werd gebruikt voor het reizen langs de kust. Dat dit voor de adel was, blijkt uit de overdadige versiering van de eiken boot. Van dierlijke afbeeldingen op de randen van het achtersteven tot de opvallende spiraalvormige slangenkop in de punt van de boeg.
Drie keer per uur galmen de geluiden van de korte film ‘Vikings Alive’, die op de spierwitte muren wordt afgespeeld, door de ruimtes van het museum. Aanschouw hoe een Vikingschip uit bomen wordt gehakt en volg de ruige zeemannen tijdens hun barre tocht door de Noorse fjorden.
Østmarka
Grenzend aan het oosten van Oslo ligt het onbekende Østmarka (øst is Noors voor oost, marka betekent grens), een natuurgebied dat drie keer zo groot is als de Biesbosch. Een uniek bosgebied rond Oslo door de bodem die bestaat uit een 200 - 1500 miljoen jaar oud rotsplateau. Een heuvelachtig gebied dus met als hoogste punt de 398 meter hoge Barlindåsen-heuvel.
In heel Noorwegen geldt het principe van ‘Allemansretten’. Dit recht geeft je de vrijheid ongestoord van alle natuur te genieten. Kijk dan ook niet vreemd op als het pad dat je volgt, plots door iemands appelgaard of achtertuin loopt. Tip: mede door Allemansretten zijn er relatief weinig wegwijsborden dus zorg voor een gedetailleerde kaart.
Fort Akershus
Wie denkt dat Oslo alleen maar uit moderne architectuur bestaat, heeft het mis. Al sinds 1299 staat het fort Akershus aan de rand van de haven in de wijk Sentrum, om de Noorse hoofdstad te beschermen tegen aanvallen van voornamelijk Zweden. Een 500 meter lange verdedigingsmuur omringt het complex, dat nog altijd in dienst is van de Noorse defensie als militair terrein.
Wandel vanaf het bezoekerscentrum over het binnenplein langs de terracotta-gekleurde gebouwen en poorten met zware metalen deuren. Volg de omhoog kronkelende keienstraatjes, tot je bij het onbekende Verzetsmuseum komt. Tijdens de Tweede Wereldoorlog wisten de Duitsers het fort te overmeesteren. Getuigenissen, wapens en audiofragmenten herdenken de lugubere executies die hier plaatsvonden.
Karl Johans Gate
Het kloppende hart van Oslo is de Karl Johans Gate: een brede straat van 2 kilometer lang. In 19e eeuw is deze weg in opdracht van koning Karel Johan van Noorwegen aangelegd als toegangsweg voor het koninklijk paleis vanaf het centraal station. Ter hoogte van het station ligt het bruisende voetgangersgebied en winkelcentrum van Oslo, dat wegen naar elke richting van de stad heeft.
Halverwege de Karl Johans Gate kom je langs Oslo’s belangrijkste historische bezienswaardigheden zoals het imposante parlementsgebouw Stortinget uit 1866. Letterlijk vertaald betekent dit ‘de grote onderhandeling’ en verwijst naar het Noorse Parlement dat hier nog altijd vergadert. De aardetinten geven het gebouw de typische Scandinavische aanblik en de Noorse vlag wappert trots bovenop de ronde toren.
Het neoclassicistische koninklijk paleis
Het pronkstuk van Oslo is het neoclassicistische koninklijk paleis dat begin 19e eeuw door koning Karel Johan van Noorwegen in de wijk Sentrum werd gebouwd als woning voor zijn familie. Zestien brede traptreden leiden je naar de voorkant van het paleis en zijn standbeeld. Net voor de vijf bogen van de ingang staan wachters in hun kleine wachterstorens continu het paleis te bewaken.
Elke dag vindt hier om 13.30 uur de wisseling van de wacht plaats: een ceremonieel spektakel van 40 minuten. Geheel anders dan bij het Buckingham Palace in Londen, aangezien je zonder dranghekken en een kleinere menigte de wisseling aanschouwt. Een van de wachters loopt langs voor het schouwspel plaatsvindt, om iedereen op gepaste afstand te houden en zo de weg vrij te maken.
Het eiland Hovedøya
Op het eiland Hovedøya in het Oslofjord liggen de ruïnes van de Hovedøya Abdij, een van de onbekende parels van de stad. Toen pater Philippus in 1147 samen met twaalf cisterciënzer monniken arriveerden op het eiland, namen zij hun intrek in de toen bestaande kerk en breidden dit uit tot een klooster. Na een religieus conflict jaren later tussen de pater en de commandant van het Akershus, liet de commandant in 1532 het klooster afbranden.
De stenen van het klooster zijn na de brand hergebruikt voor de bouw van het Akershus. Je wandelt daarom tegenwoordig door een doolhof aan ruïnes – van afgebrokkelde kapellen tot kapotgeslagen en overwoekerde opslagruimtes voor buskruit en wapens.
Het Nobel Vredescentrum
Waar tot 1989 het treinstation van Oslo stond, vind je nu aan de voet van Aker Brygge het Nobel Vredescentrum. Een plek waar alle Nobelprijswinnaars worden geëerd en het leven van Alfred Nobel wordt uitgelicht door middel van exposities. Een daarvan is het Nobel Mystery. Een interactieve speurtocht waarbij je, in het nagemaakte huis in San Remo, op zoek gaat naar hints om Nobel’s kluis te kraken en zijn testament te ontrafelen.
Hierin staat dat zijn erfenis van 32 miljoen Zweedse Kronen voor prijzen in onder andere natuur- en scheikunde, literatuur en vrede beschikbaar wordt gesteld aan de stad Oslo. Winnaars van de Nobelprijs voor de Vrede worden vereeuwigd in de expositie Nobel Field, waar duizenden lichtjes namen als Nelson Mandela en Dalai Lama voor altijd verlichten.
Vandaag verruilen we de cultuur voor de natuur en trekken we binnenlanden in van Noorwegen.
We maken meteen een voor onze vakantie lange rit van 230 km waar we gezien de toestand van het Noorse wegennet naar schatting 4 tot 5 uur over doen. We trekken viade eerste toeristische route Sjodalsvegn / Valdresfly naar Tessanden waar we voor 2 nachten inchecken op camping Jotunheimen Caravan Camp (wen er maar aan, maar we liggen bijna altijd langs een rivier of een meer of een fjord.
https://www.jotunheimencc.no/
De route via Sjodalsvegen naar Tessanden.
- Vanaf Utvika rijden we naar het noorden over de E16 tot net voorbij Honefoss.
- Hier vervolgen we de E16 naar links richting Fagernes.
- Net voor Fagernes passeren we de eerste waterval, de Faslefoss.
- Bij Fagerness verlaten we de E16 en gaan we de binnenlanden in via de 51 richting Russliseter / Bjolstad / Fossbergom (Lom).
- Bij Tessanden checken we in op camping Jotunheimen Caravan Camp.
De scenic route waarvan we op dag 4 het eerste stuk rijden en op dag 6 het tweede stukje.
Onze eerste hike door het Noorse landschap van Jotunheimen nationaal park. Gelijk een van de bekendste hikes van Noorwegen, de Beseggen hike.
Besseggen wandeling, mooiste hike van Noorwegen
De wandeling over de Besseggen bergrug is de bekendste wandeling van Noorwegen. De Besseggen bevindt zich in het nationale park Jotunheimen, een schitterend natuurgebied. De Besseggen scheidt de meren Bessvatnet en Gjende. Elk jaar weer wordt de wandeling bezocht door meer dan 60.000 toeristen en ook onder Noren is de wandeling zeer populair. In het hoogseizoen, juni t/m augustus, is de wandeling erg populair. In het laagseizoen en op doordeweekse dagen is het een stuk rustiger en kan je in alle rust genieten van de prachtige Noorse natuur.
De Besseggen wandeling samengevat:
- Duur: 5 t/m 7 uur
- Seizoen: juni tot en met september
- Afstand: 15 kilomter
- Startpunt: Gjendesheim
- Hoogste punt: Veslfjellet, 1750 meter boven zeeniveau
De boot van Gjendesheim naar Memurubu
De wandeling kan zowel gestart worden vanaf Gjendesheim alsmede vanuit Memurubu. Een aanrader is om te gaan voor optie twee en de boot te pakken van Gjendesheim naar Memurubu. Vanuit Memurubu kan je dan terug wandelen over de Besseggen naar Gjende. Deze boot ervaring geeft de wandeling een extra leuke dimensie! Tickets voor de boot van Gjendesheim naar Memurubu zijn online te boeken en tevens te koop bij aankomst. De eerste boot vertrekt ’s ochtends al rond een uurtje of 07:00 en de gemiddelde vaartijd bedraagt zo’n 20 minuten.
De prijs voor een boot-ticket bedraagt zo’n 140 NOK. De auto kan je parkeren nabij Gjendesheim of net buiten het dorpje, prijzen 150 NOK voor 24 uur inclusief shuttle naar Gjendesheim.
Tickets en tijdschema kan je op de website van Gjende vinden!
Tip: Begin ’s ochtends op tijd aan de wandeling. Net name in de maanden juni, juli en augustus kan het erg druk zijn met toeristen.
We verlaten Jotunheimen en gaan op weg naar het volgende nationale park via wederom een scenic route. De reis is pakweg 200 km en eindigt op camping / manage: Camping Hjerkinn Fjellstue, 2661, Hjerkinn, Norway waar we wederom 2 nachten blijven.
https://www.hjerkinn.no/en/hjerkinn
De route die we volgen is:
- vanaf de camping Jotunheimen via de 51 naar het noorden richting Randen.
- Bij Randsverk rechtsaf de 257 op richting Rindseter en Heidal.
- Aan het einde van de 257 bij Sjoa rechtsaf de E6 naar het zuid oosten richting Ringebu.
- Voor Ringebu linksaf naar het noorden de 27 (Rondane Scenic Route) op richting Folldal.
- De 27 volgen we helemaal tot het einde in Folldal en slaan dan linksaf naar Hjerkin via de 29.
Eventueel kunnen we onderweg nog een wandelingetje doen van de Gamle Gimsa brug naar de Fallfossen waterval.
Vandaag verkennen we een stukje van het Dovrefjell – Sunndalsfjella Nationaal Park. We rijden via de Snoheim Road naar de Reinheimhut en beklimmen vanaf daar de Snohetta. (14 km totaal heen en terug). Eenmaal beneden rijden we naar het Norwegian Wild Reindeer Center Pavilion in de hoop daar rustig zittend nog wat wild life te spotten.
Natuurlijk zouden hier nog best een aantal dagen kunnen blijven, maar er is nog zoveel meer te zien en we hebben maar beperkt de tijd. Dus verlaten we Hjerkinn en rijden richting de kust en de Fjorden.
Vanuit Hjerkinn rijden we zo’n 140 km tot onze volgende camping:
- Via de E6 naar het zuidwesten richting Dombas.
- Bij Dombas draaien we rechtsaf de E136 op op naar Morki, Lasjeskog en onze volgende bestemming Andalsnes.
In Andalsnes checken we voor 2 nachten in op Mjelva Camping Og Motell, Mjelva, 6300, Åndalsnes, Norway
https://www.mjelvacamping.no/nb/
Na de middag ondernemen we een wandeling in de omgeving van de Trollstigen
Vandaag rijden we een stuk van de beroemde Trollstigen met alleen de auto (75 km) tot Linge en terug met onderweg diverse wandelingetjes.
Vandaag een bijzonder korte etappe van 87 tot 137 km (afhakelijk of we wel of niet via de Trollstigen omlaag kunnen) naar NAF Vinje Camping, 6216, Geiranger, Norway. Waar we voor 1 nacht inchecken.
https://www.nafcamp.no/en/campingplasser/2321-vinje-camping
De middag gebruiken we om de Geiranger uitzichtpunten te bezoeken en een ticket te kopen voor de boottocht van morgen: Ornesvingen en Dalsnibb.
Vanuit Geiranger nemen we de boot naar Hellesylt. Vanaf daar:
- volgen we de 60 richting Hornidal.
- Bij Hornidal slaan we links af naar Morgenda om ietsjes verder weer links af te slaan naar de 15 richting Stryn.
- Bij Stryn verlaten we de 15 en gaan rechtsaf naar Loen en Olden met als bestemming onze volgende stop camping Oldevath (ca. 100 km) 6788, Olden, Norway, waar we twee nachten blijven.
https://www.oldevatn.com/
Na de middag beetje luieren aan het water en zien we wel verder.
Jostedalsbreen Nationaal Park
Vandaag maken we een hike ( 5 tot 10 km) naar de grootste gletsjer van Noorwegen: de Jostedalsbreen. Afhankelijk van de drukte en het weer vanuit onze zijtak of vanuit Lovatnet. Maar dat overleggen we wel op de camping.
We zakken steeds verd af naar het zuiden en gaan op weg naar Flåm Camping Og Vandrarheim (op 220 km) via nu wel weer een scenic route: de Aurlandsfjellet tot in Flam. (Mochten de omstandigheden echter tegenzitten nemen we desnoods de tunnel vanaf Laerdal).
Routebeschrijving:
- Vanaf de camping rijden we langs de fjord terug naar de 60 die we volgens in de richting van Bjyrkelo.
- Bij Bjyrkelo draaien we linksaf de E39 op die we naar het zuiden volgen in de richting Skei.
- Bij Skei opnieuw linksaf naar de 5 richting Songdalsfjora.
- We blijven de 5 volgen tot we voorbij Kaupanger het veer hebben genomen.
- Dan slaan we we bij Aspevik rechts af de Fodnesstunnelen in richting Laerdal.
- Aan het einde van de tunnel wederom rechts naar Saebo en Erdal voor de scenic route naar uiteindelijke Flam (Horndalsvegen / Auerlandsfjellet).
- Mocht het weer niet goed zijn dan rijden we bij Laerdal rechtdoor over de 15 tot bij Eri en nemen we hier rechts de Laerdalstunnelen (langste van Europa) tot Auerland en rijden zo ondergronds naar Flam.
In Flam checken we voor 2 nachten in op camping Vanderheim aan de monding van de Aurlandsfjord. Nedre Brekkevegen 12 nr 12, 5743, Flåm, Norway.
https://www.flaam-camping.no/
Vandaag hangen we de toerist uit in Flam.
Vandaag trekken we richting kust, naar Bergen (150 km) waarbij we gewoon de E16 richting Bergen volgen.
Bij Idre Arna slaan we dan links af naar Haukeland waar we voor 1 nacht inchecken op Lone Camp.
http://www.lonecamping.no/en/home-en/
Gelet op de relatief korte reis over relatief goede wegen hebben de middag ruim de tijd om weer een beetje cultuur op te doen in de stad Bergen.
Vandaag weer een korte rit (130 km) via een stuk van een scenic route van Haukeland naar Kinsarvik.
Route:
- Vanuit Haukeland rijden in eerste instantie een stukje terug via de E16 tot Tremngereid.
- Hier slaan we rechts af naar de 49 (Hardanger vegn) richting Haga.
- We volgende de 49 tot Nordheimsund en gaan daar over op de 79 die we dan weer volgen tot Granvin.
- Bij Granvin slaan we rechts af en nemen de Vallaviktunnelen.
- We blijven de 13 volgen tot in Kinsarvik waar we voor 1 nacht inchecken inchecken op camping Ringoy.
http://www.ringoy-camping.no/no/
Gelet op de korte rit hebben we na de middag ruimschoots de tijd om de Voringfossen watervallen te bezichtigen op 50 km van de camping, waarbij we meteen een stukje van de scenic route Hardangervidda meepakken.
Hike naar Trolltunga op 50 km van de camping. We vertrekken vroeg voor deze lange tocht in het Hardangervidda Nationaal Park.
De hike naar de Trolltunga. Tips & meer!
Ben je avontuurlijk en hou je wel van een uitdaging? Dan is de hike naar de Trolltunga in Noorwegen een echte aanrader. Deze hike wordt steeds populairder en dat is niet zonder reden. Niet alleen de Trolltunga zelf met dito uitzicht is adembenemend mooi maar ook de hike zelf levert schitterende plaatjes op! Dus ga je op rondreis naar Noorwegen dit jaar? Dan mag de Trolltunga hike niet op je bucket list ontbreken!
De Trolltunga hike samengevat:
- Afstand: 22KM (heen en terug vanaf start hike)
- Duur: 8 tot 12 uur
- Trolltunga Hoogtemeters: 1000m
- Beste reistijd: juni t/m september
- Moeilijkheidsgraad: Bovengemiddeld
Wat is de Trolltunga eigenlijk?
De trolltunga ofwel trollentong is een rotspunt die 700 meter boven het Ringedalsvatnet uitsteekt. Deze is duizenden jaren geleden gevormd tijdens de ijstijd. Niet alleen de trolltunga zelf is adembenemend mooi, de hike onderweg brengt je langs tal van meren, fjorden en geweldige vergezichten.
Vandaag rijden we richting Stavanger (240 km) voor een hike naar de bekende Preikestolen en de Kjeragbolten.
Onderweg rijden we via een tweetal scenic routes: Hardanger en Ryfylke.
De route:
- Vanuit de camping nemen we de 13 naar het zuiden richting Kinsarvik en Odda.
- Bij Skare blijven we linksaf de 13 volgen richting Sand.
- Bij Hara rechtsaf verder op de 13 richting Sand.
- Voor Sand linksaf verder over de 13 naar Nesvik en Jorpeland.
- Net voor Jorpeland arriveren we op camping Priekestolen waar we voor 3 nachten inchecken.
https://www.preikestolencamping.com/
Vandaag hiken we in de ochtend naar de Preikestolen en na de middag / avond bezoeken we Stavanger.
Vandaag alweer onze laatste dag om te wandelen. We nemen vandaag de hike naar de Kjeragbolten voor onze rekening.
Wandeling naar de Kjeragbolten
Gelegen in Noorwegen aan het Lysefjord vind je de wandeling naar Kjerag ofwel Kjeragbolten, een groot rotsblok gelegen 1.084 meter boven het fjord. Deze wandeling of hike past in het rijtje met andere spectaculaire wandelingen in Noorwegen, zoals Preikestolen of Trolltunga. De wandeling naar Kjerag is zwaar, maar eenmaal boven word je beloond met een adembenemend mooi uitzicht over het Lysefjord. Dus ga je dit jaar op vakantie of rondreis door Noorwegen? Dan mag deze wandeling niet op je bucketlist ontbreken!
De wandeling naar Kjerag in het kort
- Afstand: 10KM (5KM heen en 5KM terug)
- Tijd: Ongeveer 6 uur totaal
- Hoogtemeters: Ongeveer 600 meter
- Periode: Eind juni t/m eind september
- Wat mee te nemen: Wandelschoenen, kleding met laagjes, eten en drinken
- Moeilijkheidsgraad: Gemiddeld
- Kosten parkeren: 200 NOK
Da laatste dag in Noorwegen. We gaan vroeg op pad om tijdig voor de boot in Kistansand te zijn want we moeten 264 km afleggen.
De route:
- We nemen vanuit de camping de 13 richting Stavanger.
- Voor Stavanger draaien we de E39 op en rijden via de “snelweg” door naar Kistiansand waar we om 14:00 inschepen voor de overtocht naar Groningen.
Het veer vaart op woensdag, vrijdag en zondag om 15:00 uur uit en meert de volgende ochtend om 09:00 aan in Groningen.
Kosten overtocht € 475.
Van Groningen naar Landgraaf (384 km).