Sprookjes bestaan niet, maar in het sprookjesachtige decor van het Märchenwald ten noorden van Kassel begin je toch echt te twijfelen. Hier deden de gebroeders Grimm de inspiratie op bij de creatie van hun wereldberoemde sprookjesfiguren. Oerbossen, burchten en kneuterige vakwerkstadjes wisselen elkaar af. Het is klimmen naar de Sababurg, maar wees niet verbaasd als je Doornroosje op een E-bike tegenkomt.

Met een timmermansoog zoekt Heinrich Müller de juiste maat E-bikes voor ons uit. De voormalige stadsplanoloog heeft de naam als dé E-bike-specialist van de wijde omgeving. Ook heeft hij alle fietsroutes van het uitgebreide net in zijn hoofd zitten. “Vergeet niet in Immenhausen over te stappen van de Reinhardswaldweg op de Märchenland-Radrundweg,” krijgen we als laatste voor ons vertrek mee. Met dit advies in ons achterhoofd fietsen we de stad Kassel uit de groene heuvels in.

Na jou groen? De uitgestrekte velden met koolzaad in bloei bieden ons vooral een geel uitzicht. Tussen het groen en het geel blinken de oude vakwerkstadjes. Hoogtepunt is Hofgeismar, dat de oude staat verbluffend heeft weten de handhaven. Rond de knusse markt zou je zo een sprookjesfilm zou kunnen opnemen. Dat stad noemt zich daarom ook Doornroosjestad.

Ooit was het Bad Hofgeismar, want net buiten de stadsmuren ligt het monumentale complex van de Gesundbrunnen met als absolute blikvanger Slösschen Schönburg. Sinds 1947 is het complex in gebruik als Evangelische Akademie: een plek van religie, cultuur, recht en wetenschap. Ontstaan om tot bezinning te komen na het nazitijdperk. Je kunt er ook voor een schappelijke prijs overnachten.

Het kasteel van Doornroosje voor een diepe slaap

Het uitgestrekte woud van Reinhardswald verdicht zich. Een deel heeft de status van Urwald met eeuwenoude reusachtige bomen. Zou hier Roodkapje hebben gelopen op weg naar haar Grootmoeder? In ieder geval kunnen we niet verdwalen zoals Hans en Grietje, want ook in deze eenzaamheid wijzen de bordjes ons de weg. In het woud van bordjes moeten we wel de juiste richting weten te vinden.

Op het hoogste punt ontwaren wij de Sababurg. Dit zagen de gebroeders Grimm als het sprookjeskasteel van Doornroosje, waar de prins haar wakker kuste. Eigenlijk geen slechte plek om in een diepe slaap te geraken. Het kasteel is omgeven door een bloemenpracht met toepasselijk historische rozen. Ook hier kun je overnachten, maar helaas is de kamer van Doornroosje in de regel al vele maanden vooraf volgeboekt.

Na de bossen volgt de afdaling naar de Weser. Behalve burchten domineren ook kerkelijke bouwwerken het landschap tegen de heuvels van het Weserbergland, zoals de voormalige Benedictijner abdij van Bursfelde. Nu is het complex een centrum voor christelijke spiritualiteit. Het fietspad loopt op veel plaatsen pal langs het stromende water, maar door gebrek aan ruimte in de scherpe bocht bij de Ruïne Bramberg moeten we even naar boven.

Weserrenaissence

Ook tussen de 700 vakwerkhuizen in Hann. Münden zou je ze zo tegen kunnen komen: de karakters uit de sprookjes van de gebroeders Grimm. Diverse huizen hellen angstig voorover, alsof ze zo om kunnen kieperen. Opmerkelijk tussen alle witgepleisterde vakwerkhuizen is het imposante natuurstenen stadhuis: dit is Weserrenaissence. Als een lint is deze sierlijke bouwstijl van de wederopstanding langs de Weser naar het noorden opgetrokken. Het klokkenspel op de gevel brengt het merkwaardige spreekuur van dokter Eisenbart in beeld. Johann Eisenbart is geen sprookjesfiguur, maar de reizende arts, die werd aanbeden, maar ook verguisd, heeft echt geleefd. Of alle verhalen die hier over deze wonderdokter rondzingen kloppen, wordt ernstig betwijfeld.

Het middeleeuwse stadje ligt bij het ineenvlechten van twee stromen: de Fulda en Werra. Samen gaan ze als Weser verder naar de Noordzee. Volgens een gedenkteken kussen de Fulda en de Werra elkaar en is de Weser het resultaat van hun liefde.

Sprookjesachtig uitzicht

Wij volgen de Fulda Radweg terug naar Kassel. Het valt ons op dat het centrum van de stad van de rivier af ligt. Kassel is in de Tweede Wereldoorlog ongenadig zwaar getroffen, maar de uitgestrekte façade van Orangerie herinnert nog aan het verleden. Het is een geliefde locatie om een feest te vieren. Op warme zomeravonden is het aangenaam vertoeven op het terras.

Wie in Kassel is kan niet om het imposante koperen standbeeld van de halfgod Hercules heen, maar je moet er wel voor tegen het reliëf op fietsen naar de Wilhelmshöhe. Gelukkig hebben we onze E-bikes. Het komt allemaal wat bombastisch over met nagemaakte rotsen als in een Disney park en Wasserspiele, zoals onze oosterburen dit zo fraai noemen, maar we krijgen op het einde van de tocht wel een sprookjesachtig uitzicht over de stad.

Er naar toe

Kassel ligt op ongeveer 400 km van Amsterdam. Met de trein duurt de reis vanaf Amsterdam ongeveer 6 uur inclusief een keer overstappen in Hannover. Fietsen kunnen na reservering mee in de comfortabele IC-treinen, mét Bordbistro! Je krijgt de maaltijd geserveerd op een porseleinen bord met écht bestek en je wijn wordt geschonken in een fraai glas. Een heerlijke en ontspannen manier van reizen. Als je vroeg boekt, heb je kans op een voordelig treinkaartje. De Treinreiswinkel zoekt de beste reisroute en het voordeligste ticket voor je uit: www.treinreiswinkel.nl
. De Intercity-treinen stoppen in Kassel op het nieuwe station Kassel Wilhelmshöhe in plaats van op het oude Haubtbahnhof, dat als kopstation ongeschikt is voor doorgaande treinen.

Route informatie

Fietsroute: Doornroosje op een E-bike

Land: Duitsland

Provincie: Hessen

Lengte: nvt

Beginpunt: Kassel

Eindpunt: –

In de streek zijn geen knooppunten. Je kunt wel bewegwijzerde fietsroutes volgen. Deze staan de goede fietskaart Kassel-Nordhessen, 1 – 75.000, van de Duitse fietsersbond ADFC. In Nederland o.a. te koop bij: www.fietsvakantiewinkel.nl. Je kunt vanaf Kassel een stukje van de Reinhardswaldweg volgen naar Immenhausen. Deze route staat op de kaart aangegeven met “REIN”. 
In Immenhausen kun je aanhaken op Märchenland (sprookjesland)-Radrundweg. Zie ook www.immenhausen.de/seite/261604/maerchenland-radrundweg. Op de kaart aangeven als “MLR”. Deze ronde is ruim 100 kilometer.
Je volgt de riviertjes de Esse en de Diemel en in Bad Karlshafen volgt de Weserradweg. Bij Hann. Münden kom je op de Fuldaradweg. Voorbij Wilhelmshausen aan de Fulda blijf je op de Fuldaradweg naar Kassel. Deze route is voornamelijk vlak.

Variant naar de Sababurg

Omdat men de Märchenland-Radrundweg voornamelijk vlak heeft willen houden, loopt deze langs rivieren en beken. Dit houdt in de het Doornroosje-kasteel, de Sababurg, niet aan deze route ligt. Je kunt wel naar de Sababurg door vanaf Hofgeismar naar Homressen te fietsen. Ten oosten van dit plaatsje kom je weer op de Reinhardswaldweg naar de Sababurg. Dit is een paar keer klimmen over voor een deel matige bospaden door een eenzaam gebied zonder horeca. Ondanks de bordjes, moet je soms even zoeken. In de Sababurg is wel horeca. Je vervolgt vanaf de Sababurg je route over de Reinhardswaldweg via Gottsbüren naar het riviertje de Diemel. Daar kom je weer op de Märchenland-Rundweg.

De gebroeders Grimm en Doornroosje

Jacob en Wilhelm Grimm waren Duitse taalkundigen, die een belangrijk deel van hun leven in Kassel doorbrachten. Zij werkten onder andere voor de bibliotheek van de stad. In 1812 begonnen de broers met de publicatie van hun sprookjes, die voor voornamelijk waren gebaseerd op oude verhalen die mond op mond werden doorverteld. Sprookjes die iedereen nog kent van vroeger, zoals Hans en Grietje, Roodkapje, Repelsteeltje, Vrouw Holle, Sneeuwwitje, Doornroosje, de wolf en de zeven geitjes en Assepoester komen allemaal uit de pen van de Grimm’s. Hun originele Kinder- und Hausmärchenbuch bevindt zich in Kassel. Dit werk prijkt op de lijst van Werelderfgoed voor Documenten van UNESCO.

Een ondeugend tintje

Waar de verhalen van Doornroosje vandaan komen, zijn de meningen over verdeeld. Er circuleerden al eeuwen diverse verhalen over een schone slaapster, die dankzij de liefde van een prins uit haar langdurige slaap ontwaakte. Deze verhalen hadden ook een ondeugend tintje. De prins zou Doornroosje zwanger hebben gemaakt, nog voor ze wakker werd. De gebroeders Grimm maakten Doornroosje geschikt voor kinderen. In Grimmwelt in het centrum van Kassel beleef je de wereld van de gebroeders Grimm.

Dokter Eisenbart

Deze excentrieke dokter was geen sprookjesfiguur, maar heeft werkelijk geleefd. Ondanks de publieksshows die hij opvoerde was hij geen charlatan, maar echt een arts. 
Johann Andreas Eisenbart werd op 1663 in Oberviechtach geboren. Ook zijn vader was arts. Hij leerde echter het vak bij zijn zwager. Eisenbart was veelzijdig en deed staaroperaties, verwijderde blaasstenen en behandelde kanker. De arts was vooral onderweg. In meer dan 83 steden heeft hij zijn praktijk uitgeoefend: van Innsbruck tot het toenmalige Danzig (nu het Poolse Gdansk). Hij ontwikkelde tal van medicijnen en in zijn bagage zat een groot aantal kunsttanden, glazen ogen en andere prothesen. 
Dokter Eisenbart deed zijn behandeling op de Markt van de steden die hij bezocht onder belangstelling van een groot publiek. Destijds was er nog geen verdoving. Tijdens de operaties schreeuwden zijn patiënten het uit van de pijn. Als afleiding en om het gekrijs te overstemmen werden de behandelingen omgeven door een muziekshow.

Grafsteen tegen de muur van een café

Op 1727 stierf Johann Andreas Eisenbart in Hann. Münden. De arts werd begraven in de Aegidiuskerk, nu een café. Zijn grafsteen prijkt tegen de buitenmuur van de voormalige kerk. 
In Hann. Münden vinden regelmatig voorstellingen plaats over Dokter Eisenbart. Meer informatie bij de toeristische dienst. Zie het volgende filmpje van het klokkenspel aan de gevel van het raadhuis van Hann. Münden.

Wilhelmshöhe

Vanuit Kassel kijk je uit op het standbeeld van de Griekse halfgod Hercules, ook wel Herakles, op een zuil bovenop het reliëf Wilhelmshöhe ten westen van de stand. Het koperen kunstwerk uit de jaren 1701 – 1717, ontworpen door de Italiaan Giovanni Francesco Guerniero geldt als hét herkenningspunt van Kassel. 
Herkules zoals men het in Duits schrijft, is onderdeel van het uitgestrekte Bergpark dat begint bij de Therme voor Schloss Wilhelmshöhe. Vanuit het centrum voert de Wilhelmshöher Allee als een kilometers lange as langzaam omhoog naar het Bergpark. Aan deze laan ligt ook het nieuw Intercitystation Wilhelmshöhe. Met de aanleg van het Bergpark is begonnen in 1696. Daarna is het park gedurende 150 jaar steeds meer uitgebreid en zijn bouwwerken toegevoegd. In 1786 werd door architect Simon Lois du Ryhet het neoclassistische Schloss Wilhelmshöhe gebouwd. Tegelijkertijd werd, beïnvloed door de veranderende landschapsidealen tijdens de Verlichting de stijl van het park omgevormd van barok tot Engelse landschapstuin. Heinrich Christoph Jussow ontwierp voor het park een aantal bouwwerken die nog steeds aanwezig zijn, zoals de kunstmatige ruïne de Löwenburg (leeuwenburcht) en een Romeins auquaduct. Jussow breidde ook de waterwerken uit met een fonteinvijver en de Teufelsbrücke (duivelsbrug) met de Höllenteich (hellevijver). In 1793 voegde Karl Steinhöfer hier nog een naar hem genoemde waterval aan toe.

De broer van Napoleon

In 1807 werd Kassel de hoofdstad van het Koninkrijk Westfalen een vazalstaat van het Franse Keizerijk. Napoleon stelde zijn broer Jérôme Bonaparte aan als koning. Jérôme resideerde tot 1813 in het Schloss Wilhelmshöhe, maar liet het omdopen tot Napoleonshöhe. In 1826 gaf Keurvorst Wilhelm de Tweede opdracht tot de laatste grote aanpassing van het park: de aanleg van de grote waterval. Duitsland was vele eeuwen een lappendeken van vorstendom, met regelmatig onderlinge conflicten, maar in 1871 ontstond eenheid onder het Duitse Keizerrijk. Keizer Wilhelm II koos in 1899 Schloss Wilhelmhöhe uit tot zijn zomerrecidentie. Bijna twintig jaar was het slot belangrijk in de wereldpolitiek. De Keizer ontving hier tal van belangrijke gasten, maar in 1918 vluchtte Wilhelm naar Nederland toen Duitsland op de punt stond de Eerste Wereldoorlog te verliezen. Na deze Duitse Nederlaag organiseerde opperbevelhebber Paul van Hindenburg, vanuit het slot de terugtrekking en demobilisatie van de Duitse troepen.

Overleg tussen West- en Oost-Duitsland


In 1972 vonden hier gesprekken plaats tussen de Bondskanselier Willy Brandt een hoge delegatie uit de DDR over verbetering van de betrekkingen van beide Duitslanden. Schloss Wilhelmshöhe is nu een museum. In het slot tref je de op een na grootste verzameling Rembrandts van Duitsland, maar ook werken van Rubens en Frans Hals. Aan het Bergpark is druk gewerkt om het zoveel mogelijk in oude staat terug te brengen. Het complex in zijn geheel heeft status Werelderfgoed op de lijst van UNESCO.

Horeca

Met uitzondering van de variant via de Sababurg kom je onderweg regelmatig horeca tegen.
 Een Duitse specialiteit is Kaffee und Kuchen (koffie met gebak). Je vindt deze lekkernij in een Konditorei of Café. Een café in Duitsland is geen kroeg, maar een soort lunchroom. Je wijst het gebak van jouw keuze aan bij de vitrine. Door het grote assortiment kan het moeilijk zijn om te kiezen. 
Een paar aanbevelingen uit horecazaken op de route zijn.

Grebenstein

Eiskaffee Dolomiten, Markt 5. Een uitgebreid assortiment ijs, maar ook een prima kopje koffie, met leuk terras voor de deur.

Hofgeismar

Zum Alten Brauhaus, Marktstraße 12. Uitstekend hotel en restaurant in een oud vakwerkhuis in de historische binnenstad van Hofgeismar.
De keuken is van dinsdag t/m zaterdag open van 11:00 uur – 22: 00 uur. Zondag tot 17:00 uur en maandag vanaf 17:00 uur. www.zumaltenbrauhaus.de

Hann. Münden

Een sfeervolle plek voor een Kaffee und Kuchen is Café Aegidius. Een vroegere kerk die oorspronkelijk dateert uit 1379. In 2006 vond de laatste kerkdienst plaats. Daarna ontstond het stadje discussie over de toekomst van het kerkgebouw. Er was enige argwaan ten opzichte van de horecabestemming, maar uiteindelijk kon in 2010 het café geopend worden. Je kunt ook plaats nemen op het terras. www.cafe-aegidius.de

Kassel

Lolita Bar, Werner-Hilpert-Straße 22 (niet ver van het oude Hauptbahnhof), 
Een gezellige en ontspannen gelegenheid om ’s avonds een glaasje te drinken. Eenvoudig interieur met biertafels, maar wel sfeervol. Een mix van retro, hipster, art en een tikkeltje gekkigheid.

Dit artikel is eerder verschenen op Verkeersbureaus.